Günümüzde her şeye sahip oldukları halde çocukların mutsuz olmalarının nedeni nedir? Çocukların asıl ihtiyacı olan mutluluğu elde edememelerinin kaynağı nedir? Günümüzde çocuklarımız neden doyumsuzdurlar? Her şeye sahip oldukları halde mutsuz olan çocuklarda var olan eksiklik, sevgi ve mutmain olamama(tatmin olamama, doyumsuzluk) dır.
Sevgi ve disiplini bir arada uygulayabilen ebeveynler, çocuklarının mutlu olmalarını da mutmain olmalarını da başarabiliyorlar. Aksi halde her şeyi çocuklarının emrine verdikleri halde, onların mutlu olmalarını sağlayamıyorlar. “Yedikleri önünde, yemedikleri arkasında” diye söylenebilecek bir ortamda yaşatılan çocukların mutsuz olmaları, onların doyumsuz olmalarına neden olmaktadır. Ama bunun mutlaka bir çaresi vardır. Çocuklarımıza her şeyi vermeden önce onlarla ilişkilerimizde sevgiyi ön plana çıkarmanın şart olduğu inkâr edilmez bir gerçektir. Çocukların mutlu olmaları, onların mutmain olmalarına bağlıdır. Bunun için ebeveynler, çocuklarının doyumsuz olmalarına neden olan bütün araçları ortadan kaldırmalıdır. Bunu yapabilmek için bilinçli ebeveyn olmak zorunludur.
Prof. Nevzat Tarhan, bilinçli ebeveyn olmanın bazı kurallarını şu şekilde sıralamaktadır):
- Önce çocuğunuzu tanıyın: Çocuğu tanımak profesyonel bir yardımı gerektirir. “Ben çocuğumu tanıyorum” demekle çocuk tanınmış olmaz!
- Demokrat olun: Demokrasinin olduğu ailede herkes bireydir; herkes ailenin önemli bir üyesi olarak değerlidir ve ailede söz hakkına sahiptir. Demokrat olmak ebeveynlerin çocuk, çocukların ebeveyn olmasını gerektirmez; demokrasi kültüründe herkes yerini ve değerini bilmekle yükümlüdür.
- Çocuğun birey olmasına fırsat verin: Birey olmak, çocuğun bireysel yeteneklerinin önemsendiği ve öne çıkarıldığı bir ortamda mümkün olabilir. Her çocuk bir değerdir ve her çocuk özeldir.
- Esnek olun: Esnek olmak, katı kuralcı olmamak demektir. Kurallarımız olmalı ama kuralları işletirken gerektiği zaman, kurallarımızı gevşetebilmeliyiz. Bu gevşetmeyi yaparken kuralsızlığı kural haline getirmemeye özen gösterme zorunluluğu vardır.
- Etkin dinleyici olun: “Söz büyüğün, su(s) küçüğün” atasözü, Türk toplumunda dinlemenin sadece küçüklere özgü bir davranış olduğunu vurgulamaktadır. Oysa dinlemek, karşımızdakini “adam” yerine konmaktır. Ebeveynler etkin dinleyici olmak suretiyle çocuklarını adam yerine koyabilirler. Etkin dinleyici ana-babalar, çocuklarına sevildiklerini hissettirebilirler. Sevildiğini ve önemsendiğini anlayan çocukların mutlu ve mutmain olması daha kolay olacaktır.
- Aile içi oturumlar yapın: Bu oturumlar bazen okuma, bazen sohbet vb. etkinliklerle gerçekleştirilebilir. Böylesi oturumlar, çocuklarımızın bizimle olan ilişkilerinin kalitesini artırır.
- Ödül ve cezada dengeli olun: Ceza, ödül varsa işe yarar. Tersi de doğrudur: Ödül, ceza varsa değerlidir. Ailede ödülü daha çok olmak üzere ceza ve ödülü dengeli bir şekilde kullanmak, aile mutluluğuna olumlu etki edecektir.
- Olaylar üzerinde konuşun: Çocuklarla her konuyu konuşun ama onların seviyelerinin üstünde konularla onları yormanın doğru olmadığını bilin.
- Çocuğunuzun arkadaşlarını tanıyın: Çocuğunuzu tanıdıktan sonra arkadaşlarını da tanımanızın önemli olduğunu unutmayınız. Çocukların arkadaşları “akran” olarak, çocuklarımızın kişisel gelişimlerine etki eden önemli unsurlardandır. Atasözü onun için şöyle diyor: “Bana arkadaşını söyle, sana, senin kim olduğunu söyleyeyim.”
- Çocuğunuza sorumluluk verin: Çocuğunuza onun yaş ve olgunluk seviyesine uygun sorumluluk vermek, onu önemsediğinizin göstergesidir. Ne var ki çocuğunuza yetişkin insan gibi davranın ama onlara yetişkinlere uygun sorumluluk vermeyin; onların üstesinden gelebileceği bir sorumluluk verin!
- Yuva sıcaklığını hissettirin: Yuva sıcaklığı, aile bireylerinin mutluluğu ile ortaya çıkar. Ana-babaların aileyi iyi sevk ve idare edişleri, çocuklara yuva sıcaklığını hissettirecektir.
- Çocuğunuza rol model olun: Bizim kültürümüzde var olan “numune-i imtisal” kavramı “rol model” e dönüşmüştür; çocuklarımızın bizi rol model almaları, gelecekte nasıl bir insan olmak istedikleri ile ilgili ipuçları verecektir. Biz nasıl bir insan isek, çocuklarımız da gelecekte bizim gibi, hatta bizden daha iyi bir kişi olarak toplumda yerini alacaktır.
- Çözüme odaklaşın: Ailede ortaya çıkan bir sorun için çözümsüzlüğe neden olan davranışlardan kaçınarak, çözüme odaklaşmak aile bütünlüğünü sağlamlaştıracaktır.
