Emeklilik Sisteminde Aktif/Pasif Oranı Geriliyor
Sosyal güvenlik sisteminin sürdürülebilirliği açısından kritik öneme sahip aktif/pasif oranı, Türkiye’de hızla geriliyor. 2023 yılı sonunda 1 emekliye karşılık 1,58 çalışan varken, 2024 Haziran itibarıyla bu oran 1,55’e düştü. Sigortalı çalışan sayısındaki artışa rağmen emekli sayısının hızlı yükselmesi, sistemde ciddi bir denge bozulmasına neden oluyor. SGK verilerine göre, 58 ilde aktif/pasif dengesinde bozulma yaşandı.
EYT Düzenlemesi Aktif/Pasif Oranını Etkiledi
2023 yılında yürürlüğe giren Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) düzenlemesi, emekli sayısında büyük bir artışa yol açtı. 2022’de 1 emekliye karşılık 2,1 çalışan bulunurken, 2024 yılı itibarıyla bu oran 1,63’e geriledi. Uzmanlar, bu oranın daha da düşeceğini ve sosyal güvenlik sisteminde sürdürülebilirlik açısından risk oluşturduğunu belirtiyor.
Enflasyon ve Emeklilik Talebi
Yüksek enflasyon nedeniyle daha fazla vatandaşın emeklilik talebinde bulunması, sistemde yığılma yaratıyor. 2024 yılında emeklilik dilekçesi verenlerin daha yüksek maaş alacağı beklentisi, bu talebin artmasına yol açtı. Özellikle 2025 yılında emekli olmayı düşünenler için bu fark, ciddi bir endişe kaynağı oldu.
Genç Nüfus Avantajı Kayboluyor
Türkiye'nin demografik yapısındaki değişim, genç nüfusun azalmasına neden oluyor. Uzmanlar, bu durumun ilerleyen yıllarda sosyal güvenlik sisteminde daha büyük bir sorun yaratacağını öngörüyor. 2030'lu yıllardan itibaren genç nüfus avantajının kaybolmasıyla birlikte aktif/pasif oranındaki bozulmanın daha da derinleşmesi bekleniyor.
İllere Göre Bozulma
2024’ün ilk yarısında 58 ilde aktif/pasif oranında bozulma yaşandı. Özellikle sanayi yoğun bölgelerde bu bozulma dikkat çekiyor. İstanbul, Ankara, İzmir, Kocaeli gibi büyük şehirlerde aktif çalışan sayısı yavaş artarken, emekli sayısındaki artış dengeyi bozdu. Ancak turizm yoğun iller olan Antalya, Muğla, Aydın gibi bölgelerde iyileşme kaydedildi.
Çalışan Sayısının Emekliden Az Olduğu İller
2024 Haziran itibarıyla Türkiye’de 6 ilde emekli sayısı çalışan sayısını geçti. Balıkesir, Çorum, Giresun, Sinop, Zonguldak ve Bartın gibi illerde sosyal güvenlik sistemi alarm veriyor. Uzmanlar, sosyal güvenlik sisteminin sağlıklı işleyebilmesi için her 1 emekliye karşılık 2 çalışanın olması gerektiğini vurguluyor.
