Emeklilikte yaşa takılanlarla (EYT) ilgili düzenlemeleri içeren Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Kanundaki düzenleme ile Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'na geçici madde eklenerek ilgili kanunlara göre kanunun yürürlük tarihinden sonra aylık bağlanması talebinde bulunanlardan yaşlılık veya emekli aylığı bağlanacak olanlar, söz konusu hükümlerde yaş dışındaki diğer şartları taşımaları halinde yaşlılık veya emekli aylığından yararlanacak.
Bu hüküm esas alınarak geriye dönük herhangi bir ödeme yapılmayacak ve geriye dönük hak talep edilemeyecek. İlk kez yaşlılık veya emekli aylığı bağlananlardan, yaşlılık veya emekli aylığı talebi nedeniyle işten ayrılış bildirgesi verilenlerin işten ayrılış tarihini takip eden 30 gün içinde en son çalışılan özel sektör iş yerinde sosyal güvenlik destek primine tabi çalışmaya başlamaları halinde, çalışılmaya başlandığı tarihten itibaren, sosyal güvenlik destek primi işveren hissesinin 5 puanlık kısmına isabet eden tutar Hazine tarafından karşılanacak.
Emeklilik işlemleri kaç gün sürecek?
EYT kanunu kapsamında hemen emekli olabilecek kişi sayısı 1.7 milyon SSK, 89 bin BAĞ-KUR ve 496 bin Emekli Sandığı iştirakçisi olmak üzere 2 milyon 250 bin kişiye ulaşıyor. Yıl başından hemen önce borçlanma başvurusu yapan 1.1 milyon kişinin önemli bir kısmının da sigorta başlangıcını 8 Eylül 1999 öncesine çekerek emeklilik hakkı kazandığı tahmin ediliyor. Borçlanma yoluyla sonradan EYT’li olarak emekliliğe hak kazananlar 2 milyon 250 bin kişiye dahil değil.
Mart ayında emeklilik başvurusunda bulunacak kişi sayısının 1.8 – 2 milyon kişi arasında olması bekleniyor. Emeklilik başvuruları, sigortalıların çalıştıkları illerde sonuçlandırılıyor. Her ne kadar hizmet dökümlerine ilişkin veriler otomasyon sistemine aktarılmış olsa da tüm başvurular tek tek kişilerin kendi dosyasından kontrol edilerek emeklilik işlemi gerçekleştiriliyor.
SGK personeli geçen haftadan itibaren mesaiye sabah 06.00’da başlıyor. Ancak, bu yoğun temponun uzun süre devam etmesi çok zor. Bu nedenle tüm emeklilik başvurularının sonuçlandırılması zaman alacak görünüyor.
İncelemesi tamamlanan EYT’lilerin emekli aylığı ödemelerine nisan ayında başlanacak. Nisan ayına yetişmeyenlerin aylıkları ise daha sonra topluca ödenecek.
EYT’liye avans ödemesi yapılabilir mi?
Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği’ne göre, emekli aylığının 90 gün içinde ödenememesi durumunda SGK tarafından aylık bağlamaya hak kazandığı tespit edilen kişilere, yazılı talepte bulunmaları halinde ilerideki emekli aylığı alacaklarından mahsup edilmek üzere avans ödenebiliyor.
Avans miktarı her üç ay için, net asgari ücretin üç katını (25 bin 523 TL) geçmemek üzere SGK tarafından belirlenebiliyor. Avansın emekli aylığından fazla olan bölümü, her ay 4’te 1 oranında kesilerek mahsup ediliyor.
Habertürk’ten Ahmet Kıvanç’ın haberine göre; yönetmelikte avans için aylığın 90 gün içinde ödenememesi koşulu aranmakla birlikte, yönetmeliğe dayanak teşkil eden 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 97. maddesinde süre sınırı bulunmuyor. Kanun, “Hak edilen alacakların süresi içinde ödenememesi halinde avans verilmesine” olanak sağlıyor.
Yönetmelikte değişiklik yapılarak 90 günlük sürenin kısaltılması mümkün bulunuyor. Örneğin, 90 günlük süre tamamen kaldırılarak veya 30 güne çekilerek de avans ödenmesinin yolu açılabilir.
Daha önce yapılan düzenleme ile en düşük emekli aylığı 5.500 TL olarak belirlendi. Avans tutarının en az 5.500 TL olarak belirlenmesi halinde EYT’lilere, emekli aylığı bağlama işlemlerinin tamamlanması beklenmeden avans ödemesi yapılması mümkün görünüyor. İlk ay için yapılacak avans ödemesine 1.100 TL bayram ikramiyesi de dahil edildiğinde en az 6.600 TL avans ödemesi yapılabilir.
Avans ödemesi yapılabilmesi için yazılıma ihtiyaç olduğu belirtiliyor. Böylece, işlemleri tamamlanan EYT’lilere nisan ayında normal emekli aylığı bağlanır. Nisan ayına kadar yazılım tamamlandığı takdirde, emeklilik işlemleri tamamlanmamış EYT’lilere avans ödemesi mümkün görünüyor.
