Enflasyon Hesaplamaları ve Eleştiriler
Çetinkaya, TÜFE'nin, tüketim harcamalarına konu olan mal ve hizmetlere ait fiyatların genel düzeyinde zaman içerisinde meydana gelen değişimi ölçtüğünü ifade etti. TÜFE'nin sabit bir mal ve hizmet sepetine dayandığını ve tüketicilerin karşılaştığı perakende fiyatlardaki ortalama değişimi ölçtüğünü belirtti. Çetinkaya, "TÜFE yaşam maliyetlerini ölçmez, sabit bir mal ve hizmet sepetinin maliyetindeki değişikliği ölçer," dedi.
TÜİK Başkanı, madde fiyatlarının yayımlanmamasına ilişkin eleştirilere de değinerek, TÜFE'nin Türkiye genelinde aylık 600 binin üzerinde fiyat derlenerek hesaplandığını ve bu fiyatların yaklaşık 300 bininin marketlerden alınan kasa fiyatlarından oluştuğunu söyledi. Çetinkaya, "Bu fiyatların açıklanma tarihi olan ayın 3'üne yetişmesi çok zor. Bu sebeple artık gösterge niteliği taşımayan bu fiyatları yayınlamıyoruz," dedi.
Uluslararası Standartlar ve Yöntemler
Çetinkaya, TÜFE'nin Eurostat standartlarına yüksek derecede uyumlu olarak hesaplandığını belirterek, doğal gaz desteği gibi durumlarda Eurostat'tan görüş aldıklarını ve bu görüş doğrultusunda hesaplamaları yaptıklarını ifade etti. "Dünyada enflasyon nasıl hesaplanıyorsa Türkiye'de de öyle hesaplanıyor," diye ekledi.
ENAG ve TÜİK Farklılıkları
ENAG ile TÜİK'in açıkladığı enflasyon rakamlarındaki farklılıklara da değinen Çetinkaya, ENAG'ın hesaplamalarında yöntem ve uygulamalarının paylaşılmadığını ve kira fiyatlarını emlak sitelerinden doğrudan alarak her ay tüm kiracıların ev değiştirmiş olduğu varsayımı üzerinden hesaplama yaptığını belirtti. "ENAG, her ay gözlemlediği artışları yanlış şekilde üst üste ekleyerek şişirilmiş bir zam hesabı yapıyor," dedi.
Şirket Karları ve Enflasyon
Çetinkaya, Türkiye'deki şirketlerin enflasyonist ortamı kullanarak normalde alması gereken karlardan daha yüksek fahiş karlar elde ettiğini ve bu durumun enflasyonu yukarı taşıdığını söyledi. "Enflasyondan bağımsız şirket karlarına bağlı bir fahiş fiyat artışı var," dedi.
Memur Zamları ve Enflasyon
Haziran ayı TÜFE rakamlarının beklentilerin altında kalmasına yönelik eleştirilere de yanıt veren Çetinkaya, haziran ayının tarla ürünlerinin çıkmaya başladığı dönem olduğunu ve bu nedenle en düşük enflasyon ayı olarak kabul edildiğini belirtti. "Hazirandan bu yana ötelenen bazı zamlar temmuz ayı enflasyon rakamlarını etkileyecek," dedi.
Bu açıklamalar, enflasyon hesaplamalarına ilişkin şeffaflık ve doğruluk konusunda kamuoyunu bilgilendirmeyi amaçladı ve TÜİK'in uluslararası standartlara uygun çalıştığını vurguladı.
