AR-GE Çalışmalarına Büyük Yatırım

DE-YAS, KTÜ Yapı Sağlığı İzleme Laboratuvarı’nda bulunan ve Türkiye'deki en yüksek kapasiteli sarsma masalarından birini kullanarak, yapıların deprem etkileri altında gerçek yapısal davranışlarını belirlemeye yönelik birçok bilimsel ve AR-GE çalışmaları yürütmekte. Ayrıca farklı yangın senaryoları için inşaat mühendisliği yapılarının yapısal davranışlarının deneysel olarak yangın fırını ile incelenmesi ve çeşitli güçlendirme yöntemlerinin etkinliklerinin araştırılması alanında çalışmalarını sürdürmektedir.

Dev Bütçe

DE-YAS, öğretim elemanları ve lisansüstü öğrencilerinden oluşan 24 kişilik bir ekip ile faaliyetlerini sürdürmektedir. Deprem veya doğa kaynaklı afetlerin mühendislik yapılarında meydana getireceği risk ve zararların engellenmesi ve/veya azaltılması konusunda, AR-GE çalışmaları ile bilgi ve teknoloji üretmek, nitelikli insan kaynağı yetiştirmek, uygulayıcıların eğitimi, ulusal ve uluslararası düzeyde etkinlikler düzenlemek ve önemli mühendislik yapılarına danışmanlık ve proje hizmeti vermek amacıyla faaliyetlerini yürütmektedir. Kurulumundan bu yana DE-YAS tarafından ulusal ve uluslararası düzeyde 50’ye yakın bilimsel çalışma yayımlanmış olup, yürütülen projeler ve protokoller aracılığıyla üniversitemize yaklaşık 100 milyon TL bütçe sağlanmıştır.

Yapı Sağlığı İzleme Faaliyetleri

Yapı Sağlığı İzlemesi üzerine Türkiye'deki ilk ve tek Uygulama ve Araştırma Merkezi olma özelliğini taşıyan DE-YAS, bölgedeki stratejik öneme sahip birçok yapının yapısal davranışlarını yerleştirilen sensörler aracılığı ile 7/24 izlemektedir.

Sensör Geliştirme Çalışmaları

DE-YAS, mühendislik yapılarının yapı sağlıklarını izlemeleri sırasında kullanılan sensörlerin yerli ve milli imkanlarla üretilmesi amacıyla önemli AR-GE çalışmaları yürütmektedir. Bu kapsamda gerinim ölçer ve yer değiştirme ölçerler merkez bünyesinde üretilmektedir. Ayrıca, ivmeölçer üretimi üzerine prototip çalışmalarında önemli yol kat edilmiştir.

Deprem ve Yangın Araştırma Faaliyetleri

DE-YAS, KTÜ Yapı Sağlığı İzleme Laboratuvarı’nda bulunan ve Türkiye'deki en yüksek kapasiteli sarsma masalarından birini kullanarak yapıların deprem etkileri altında gerçek yapısal davranışlarını belirlemeye yönelik birçok bilimsel ve AR-GE çalışmaları yürütmektedir. Ayrıca, farklı yangın senaryoları için inşaat mühendisliği yapılarının yapısal davranışlarının deneysel olarak yangın fırını ile incelenmesi ve çeşitli güçlendirme yöntemlerinin etkinliklerinin araştırılması alanında çalışmalarını sürdürmektedir. Yenilikçi malzeme ve teknikler üzerine yapılan araştırmalar arasında, Çapraz Lamine Ahşap (CLT) ile çok katlı ahşap yapıların deprem davranışlarının araştırılması gibi projeler de yer almaktadır.

Kamu Yararına Yürütülen Çalışmalar

DE-YAS, 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş merkezli depremler sonrası depremin 4. gününden itibaren 25 kişilik bir ekip ile 1 ay boyunca sahada bulunmuş, depremin etkilediği illerde acil hasar tespit çalışmalarında görev almış ve 10.000’e yakın bina üzerinde hasar tespit çalışması gerçekleştirerek saha verilerini toplamıştır. Makine öğrenmesi ve derin öğrenme teknikleri ile hasar tahmini ve tespiti gibi kritik süreçlerde, deprem sonrası hasarın hızlı ve doğru bir şekilde belirlenmesine olanak tanıyan, görüntü işleme yöntemleri ile afet sonrası uydu görüntüleri ve drone verileri üzerinden hasarlı yapıların otomatik olarak tespit edilmesini ve sınıflandırılmasını sağlayan çalışmalar yürütülmektedir.

DE-YAS Merkez Müdürü Prof. Dr. Ahmet Can Altunışık, AFAD bünyesinde oluşturulan Deprem Çalışma Grubu’nda ve Türkiye Ulusal Risk Kalkanı Modeli kapsamında Yeni Yapı Teknolojileri Kurulu’nda görev almıştır. Ayrıca, kamu-üniversite-sanayi iş birliği kapsamında Millî Eğitim Bakanlığı, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ve Türkiye Elektrik İletim A.Ş. ile DE-YAS arasında imzalanan protokoller ile çalışmalar devam etmektedir.

Ulusal ve Uluslararası Tanınırlık Faaliyetleri

KTÜ ev sahipliğinde DE-YAS tarafından 3. Uluslararası İnşaat Mühendisliği ve Mimarlık Konferansı (ICEARC'23), 13 ülke ve 89 üniversiteden 400'den fazla katılımcı ile 12-14 Ekim 2023 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir. 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş merkezli depremler sonrası DE-YAS deprem konulu birçok panel ve konferansa ev sahipliği yapmış ve katılım gerçekleştirmiştir.

DE-YAS Merkez Müdürü Prof. Dr. Ahmet Can Altunışık, Stanford Üniversitesi tarafından yayınlanan ve dünya genelindeki tüm akademisyenleri kapsayan listede 2022 ve 2023 yıllarında “Yıllık Etki” ve “Son 5 yıla ait Kariyer Boyu Etki” kategorilerinde ilk yüzde 2'lik dilime girmiştir. KTÜ’nün 2023-2024 Akademik Yılı Açılış Töreninde, son 5 yılda yapılan çalışmalar kapsamında Prof. Dr. Ahmet Can Altunışık ödüle layık görülmüştür.

DE-YAS, mühendislik ve inşaat mühendisliği alanında gerçekleştirilen öğrenci buluşmaları ve eğitimlere katılım göstererek nitelikli bireylerin meslek hayatlarına kazandırılması için çeşitli organizasyonlara hem ev sahipliği yapmakta hem de katılım göstermektedir.

Statik Proje ve Danışmanlıklar

DE-YAS tarafından; ulaştırma yapıları (araç ve yaya köprüleri), konaklama yapıları (otel vb.), sağlık yapıları (hastane vb.), dini yapılar (cami vb.), ticaret yapıları (iş merkezi vb.), sosyal yapılar (tiyatro, sinema vb.), su yapıları (baraj vb.), spor yapıları (stadyum, tribün vb.), eğitim yapıları (okul vb.), konutlar (ev, apartman vb.), endüstri yapıları (fabrika vb.) gibi birçok yapının özel durumlar altındaki yapısal analizleri yapılmaktadır.

DE-YAS, Türkiye’nin depreme hazırlık ve yapı sağlığı izleme çalışmalarında öncü rol oynayarak, bilimsel araştırmalar ve yenilikçi projelerle ülkemize katkı sağlamaya devam ediyor.

Muhabir: BİROL SANCAK