Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi (UTTS), akaryakıt alan araçların plakalarını otomatik olarak tanıyarak fiş ve faturalarda bu bilginin yer almasını sağlayacak, böylece manuel plaka girişinden kaynaklanan usulsüz fatura uygulamalarını önleyecek. Vergi mükelleflerinin, akaryakıt harcamalarını gider gösterebilmeleri için 2025'ten itibaren araçlarına taşıt tanıma birimlerini bu yıl içinde taktırmaları gerekecek.
Sistemin Detayları ve Amaçları
Hazine ve Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından geliştirilen UTTS, akaryakıt sektöründe usulsüz fatura kullanımının önüne geçmek ve vergi kaybını engellemek amacıyla hayata geçirildi. Gelir İdaresi Başkanlığı, UTTS sayesinde her yıl yaklaşık 15 milyar lirayı bulan vergi kaybının önüne geçmeyi hedefliyor.
Vergi Güvenliği ve Rekabet Ortamı
UTTS, devletin vergi güvenliğini sağlarken, akaryakıt sektöründe de rekabet ortamı oluşturacak. Sistem, sadece vergi mükellefi olan kişi ve kuruluşlar için zorunlu olacak. Bu mükelleflerin iş yerlerine ait veya kiralama yoluyla edindikleri taşıtlara taşıt tanıma birimini 31 Aralık 2024'e kadar taktırmaları gerekecek. UTTS kapsamında yükümlü olmayan bireysel taşıt sahipleri ise sistemi isteğe bağlı olarak kullanabilecekler.
Yeni Dönem 2025'te Başlıyor
31 Aralık 2024'ten sonra, UTTS kapsamında düzenlenmeyen belgeler vergi kanunları bakımından geçersiz sayılacak ve vergi indirimine konu edilemeyecek. Türkiye'de trafiğe kayıtlı 29 milyon taşıtın 8 milyona yakını, akaryakıt harcamalarını gider göstererek vergi indirimi elde eden vergi mükelleflerine hizmet veren araçlardan oluşuyor. Bu araçların 3 milyona yakını ise ticari Taşıt Tanıma Sistemi bulunan araçları kapsıyor.
Sistemin İşleyişi
Kurulum ve işletme görevi Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü'ne verilen UTTS'nin paydaşları arasında akaryakıt dağıtım şirketleri, akaryakıt istasyonu işletmecileri, yetkili donanım üreticileri, yetkili taşıt ve istasyon montaj firmaları, yeni nesil pompa ödeme kaydedici cihaz üreticileri (YN Pompa ÖKC) ve taşıt sahibi mükellefler yer alıyor. UTTS kapsamında yükümlü kılınan taşıtların yakıt depo girişlerine taşıt tanıma birimi takılacak. Bu birim, taşıtın sahiplik ve plaka bilgilerini kayıt altına alacak.
Uygulama Takvimi ve Teknik Hazırlıklar
Hazine ve Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı'nın Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi Uygulama Genel Tebliği, Resmi Gazete'nin 5 Ekim 2023 tarihli sayısında yayımlanarak yürürlüğe girdi. Tebliğle birlikte, akaryakıt satışlarında yeni nesil akaryakıt pompa ödeme kaydedici cihazlara plaka bilgisinin otomatik olarak iletilmesine ve bu kapsamda oluşturulan sistemin teknik özelliklerinin belirlenmesine ilişkin düzenlemeler yapıldı.
UTTS'nin "www.utts.gov.tr" adresli portalı Mart ayında paydaşların kullanımına açıldı. Ağustos ayına kadar akaryakıt istasyonlarına ilişkin kurulumlar için teknik hazırlık çalışmalarının tamamlanması planlanıyor. UTTS donanımlarının montaj, onarım ve servis işlemlerini yalnızca Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü'nün yetkilendireceği firmalar yürütebilecek.
