Son günlerde ceviz piyasasında yaşanan gelişmeler, sektörde ciddi rahatsızlığa yol açtı. Çin’den ithal edilen cevizlerin, menşei belirtilmeden ‘Maraş cevizi’ adıyla iç piyasada satılması, yerli üreticiler ve tüketiciler açısından haksız rekabet ve aldatıcı satış tartışmalarını beraberinde getirdi.
Sanayiciler fiyat avantajı nedeniyle Amerika, Şili ve Çin'den ceviz ithalatını tercih ederken, sektör temsilcileri Çin menşeli ürünlerin yerli adıyla pazarlanmasının hem etik dışı hem de tüketiciye karşı yanıltıcı bir uygulama olduğunu belirtiyor.
Fiyat Avantajı Var, Ama Kalite Endişesi Büyük
Ceviz Üreticileri Derneği Başkanı Ömer R. Ergüder, baklava ve geleneksel tatlı üretiminde Çin cevizinin tercih edilmesinin başlıca nedeninin maliyet avantajı olduğunu söyledi. Çin’den gelen cevizin, ABD ve Şili ürünlerine göre kilo başına 1,5 dolar daha ucuz olduğunu aktaran Ergüder, “Ancak tat, yağ oranı ve kabuk kalınlığı açısından yerli cevizle aynı kalitede değil” dedi.
Ergüder’e göre, Çin cevizi görüntü olarak yerli cevize benzese de rengi daha açık ve yağ oranı daha düşük, bu da özellikle lezzet ve besin değeri açısından fark yaratıyor.
Türkiye Üretimde Geri, Tüketimde Önde
Dünya ceviz üretiminde Çin yıllık 1.5 milyon tonla lider, onu 750 bin tonla ABD, 160-180 bin tonla Şili izliyor. Türkiye ise yaklaşık 50 bin tonluk üretimiyle dünya sıralamasında oldukça geride. Yıllık tüketimin 160-170 bin ton seviyesinde olduğu ülkede, üretimin üçte biri ithalatla karşılanıyor. Ergüder, Türkiye’nin cevizde %60-65, bademde ise %80-85 oranında dışa bağımlı olduğunu söyledi.
Bu ithalat baskısı, yerli üreticilerin pazarda rekabet gücünü zayıflatırken, düşük maliyetli ama menşei gizlenmiş ürünlerin yerli ceviz diye satılması sektörde güven krizine yol açıyor.
Sosyal Medyada Sahte Maraş Cevizi İhbarı Arttı
Ceviz Diyarı Kooperatifi Başkanı Salih Paksoy, sosyal medyada son dönemde Çin cevizi olduğu halde ‘Maraş cevizi’ etiketiyle satılan ürünlere dair çok sayıda ihbar aldıklarını belirtti. “Yerli cevizin maliyeti belli. Örneğin biz bu yıl 1. sınıf Maraş cevizini 190 TL’ye aldık, 240 TL’ye sattık. Özel kalite ürünler ise 300 TL’ye kadar çıkıyor. Ancak bazı marketlerde bu fiyatlara satılan ürünler açıkça yerli değil,” dedi.
Ceviz içinin kilosunun 600-800 TL bandında olduğunu belirten Paksoy, merdiven altı satışlarda daha ucuz ürünlerin yerli gösterilerek sunulmasının, hem üreticiyi hem tüketiciyi mağdur ettiğini vurguladı.
Ne Yapılmalı?
Sektör temsilcileri, ithalatın tamamen yasaklanmasını değil ancak etiketleme ve menşei bilgisi konusunda yasal zorunlulukların sıkı şekilde denetlenmesini talep ediyor. “Her ürün serbest piyasada rekabet edebilir, ama Çin cevizi ‘Maraş cevizi’ etiketiyle satılırsa bu aldatmacadır,” diyen uzmanlar, yerli üretimin desteklenmesi gerektiğini de ısrarla vurguluyor.
