Özellikle EYT (Emeklilikte Yaşa Takılanlar) düzenlemesi, birçok kişinin emeklilik hakkını elde etmesine olanak sağladı, ancak bazı kişiler hala bu düzenlemenin dışında kalmış durumda. İşte emeklilikle ilgili düzenlemeler ve kademe taleplerine dair önemli detaylar:
Mevcut Durum: Mali Müşavir Onat Benlioğlu, 1999 yılından sonra işe başlayanların emeklilik haklarıyla ilgili detayları paylaştı. İşte bu duruma göre bazı bilgiler:
-
08.09.1999 tarihine kadar sigortalı olanlar:
- İlk işe başlama tarihlerine göre 5000-5975 prim günüyle yaşa tabi olmadan emekli olabilirler.
- 3600 günle kadınlar 58, erkekler 60 yaşında emekli olabilirler.
-
09.09.1999 - 30.04.2008 arası sigortalı olanlar:
- 7000 günle kadınlar 58, erkekler 60 yaşında emekli olabilirler.
- 4500 prim günü ve 25 yıllık sigortalılık süresi ile kadınlar 58, erkekler 60 yaşında emekli olabilirler.
-
01.05.2008 sonrası sigortalı olanlar:
- 7200 prim gününü tamamlama tarihine göre kademeli olarak kadınlar 58-65 yaş, erkekler 60-65 yaş aralığında emekli olacaklar.
- 5400 prim gününü tamamlama tarihine göre 61-65 yaşında kadınlar, 63-65 yaşında erkekler emekli olabilecekler.
-
30.04.2008'e kadar son 2520 gün içinde hangi statüden daha fazla prim günü varsa o statüden emekli olunur.
-
1.5.2008 ve sonrasında hangi statüden daha fazla prim günü varsa o statüden emekli olunur.
Kademeli Emeklilik Talepleri: Kademeli emeklilik bekleyenler, EYT'yi (Emeklilikte Yaşa Takılanlar) kaçıran kişiler arasında bulunuyorlar. Emeklilikte Adalet Derneği (EMAD-DER) Başkanı Mihriban Uğurlu, bu durumu şu şekilde açıkladı:
-
8 Eylül 1999 tarihi öncesinde işe başlayanlar için EYT yasasının uygulanmasına dair bir düzenleme hayata geçti. Ancak bu düzenleme sadece bu tarihten önce işe başlayanları kapsıyor. Bu nedenle, 1 gün, 1 ay veya birkaç yıl geç başlanmış işe dair eşitsizlikler oluşuyor ve bu durumda emeklilik yaşları arasında 17-20 yıl gibi büyük farklar olabiliyor.
-
Kademeli emeklilik bekleyenler, adaletin sağlanması ve emeklilik yaşlarının makul ve ölçülü bir şekilde kademelendirilmesini talep ediyorlar.
-
Özellikle 2000'li yıllarda işe başlayanlar, aynı ülke vatandaşları olan akranlarının benzer veya daha fazla prim günü ile emekli olabilme hakkını elde edemedikleri için büyük bir mağduriyet yaşadıklarını ifade ediyorlar.
-
Kademeli emeklilik talepleri, adaletin sağlanması ve bu eşitsizliğin giderilmesi amacını taşıyor.
Yeni Emeklilik Sistemi Talepleri: Kademeli emeklilik bekleyenler, yeni emeklilik sisteminde emekli yaşlarının nasıl olması gerektiği konusunda da önerilerde bulunuyorlar:
- Eylül 1999 - 2002 dönemi işe girişli kadınlar için 43, erkekler için 45 yaş
- 2003 yılı işe girişli kadınlar için 44, erkekler için 46 yaş
- 2004 işe girişli kadınlar için 45, erkekler için 47 yaş
- 2005 işe girişli kadınlar için 46, erkekler için 48 yaş
- 2006 işe girişli kadınlar için 47, erkekler için 49 yaş
- 2007 işe girişli kadınlar için 48, erkekler için 50 yaş
- 2008 işe girişli kadınlar için 49, erkekler için 51 yaş
- 2009 senesinden sonra işe giriş yapan kadınlar için 50, erkekler için 52 yaşında emekli olabilmelilerdir.
Kademeli emeklilik talepleri, mevcut adaletsizlikleri gidermek ve emeklilik yaşlarını makul bir şekilde düzenlemek amacıyla gündemdeki önemli bir konu olarak değerlendiriliyor.
TAKA/AYŞEN KARABİNA