Geçen hafta Trabzon fırtınalı bir hava geçirdi ve şehirde bazı olumsuzluklar yaşandı.
Yangınlar, çatıların uçması ve hepsinden acısı da, 27 Kasım da Beşikdüzü ilçemizde fırtınanın oluşturduğu dalgaları görüntülemek için sahile giden iki yavrumuzun denizde kaybolması. Bu yazımızın yazıldığı gün itibariyle de cesetlerine henüz ulaşılabilmişti. Allah ailelerine sabır versin dileğinde bulunurken merak ediyoruz geçmişte Trabzon’da can yakan ve mal kaybına neden olan hangi fırtınalar oldu?
1848 FIRTINASI VE OLUMSUZ KIŞ KOŞULLARI
Arşivde bulabildiğimiz ilk fırtına 1848 senesindeki fırtınasıdır. Trabzon valisinin payitahta çektiği telgrafta Ordu ve Rize açıklarında iki geminin battığını, Trabzon’da ise aniden çıkan fırtına nedeniyle Moloz limanında kayıkların kale duvarına çarparak parçalandığını haber verir.
Yaşanan kötü hava şartları nedeniyle Erzurum Caddesi tamamen kapanmış, bu nedenle posta katarı dâhil kimse gelip gidememiştir. Yollar açılmaya çalışılmışsada fırtınanın aralıksız devam etmesi nedeniyle açılan yollar yeniden kapanmıştır. Zigana dağına on beş yirmi arşın kadar kar yağmıştır. Trabzon’da şehir merkezi ve köylere altı karış, dağlara bir metre kadar kar yağmış olduğundan karın ağırlığı münasebetiyle şehir içinde beş dükkân ve dört ev yıkılmıştır.
1919 Fırtınası
Trabzon’da fırtınaların can kaybına neden olduğu ikinci olay 2 Mart 1919 tarihinde meydana gelmiş ve Gülcemal vapuruna yolcu taşıyan tekne batmış 25 asker ve 5 tayfa hayatını kaybetmiştir.
1935 Fırtınası
30 Eylül 1935 tarihinde meydana gelen fırtınada telefon ve telgraf direkleri devrilmiş, yolcu iskelesi hasar görmüş, Trabzon ve Akçaabat beş gün elektriksiz kalmıştır. Hatta Of ilçesinde denizden 150 metre uzakta bulunan fındık sergileri denize karışmıştır. Şehirde birçok ahşap köprü yıkılmasına, köylerden şehire ulaşımın kesilmesine, derelerin taşmasına neden olan bu fırtına Kestane karası ile Turna geçimi fırtınalarının birleşmesinden meydana geldiği haber verilmiştir.
1936 Maçka Fırtınası
Arşiv bilgisine göre 12.02.1936 gecesi cenuptan (güneyden) esen şiddetli rüzgârların tesiriyle Maçka kazasının 16 köyünde 120 evin oturulamayacak vaziyette tamamen yıkıldığı ve birçok evin çatı kısmının tamamen uçtuğu bildirilmiştir.
Bu olay o günkü Yeniyol gazetesinde “Fırtına Maçka ve Hamsiköy havalisinde birçok evi yıkmış, uçurmuş bir hayli zarar yapmıştır. İnsanca zayiat olmamıştır” şeklinde haberleştirilmiştir.
1936 FIRTINASI
O dönemde Trabzon’da bugünkü haliyle liman henüz inşa edilmemiş olduğundan vapur ve gemiler açıkta bekler, kıyıdan harekete geçen çok sayıda kayık veya tekne, yolcu ve yükleri gemiden alarak kıyıya veya kıyıdan gemiye taşırdı. 1936 tarihinde muhtemelen böyle bir işlem yapılırken bir facia meydana gelmiştir.Trabzon’a yolcu taşıyan İzmir vapurundan yolcuları iskeleye taşıyan tekne,fırtına nedeni ile batmış ve 9 kişi ölmüştür.
1936 senesinde Trabzon’da meydana gelen fırtınada Sürmene ve Araklı ilçelerinde de can kaybı yaşanmıştır. Rize’nin Pazar ilçesinden Sürmene’ye gelen bir kayık Sürmene açıklarında devrilmiş ve 7 kişi boğulmuştur. Yine aynı gece Araklı açıklarında odun yüklü olan bir başka kayık devrilmiş ve 3 kişi ölmüştür. Yani 1936 senesinde meydana gelen fırtınanın Trabzon’a can maliyeti 19 kişidir.
1962 FIRTINASI
1962 senesinde Trabzon’da bir lodos afeti olmuş, Trabzon Milletvekili Ali Rıza Uzuner Millet Meclisinde Trabzon ilinde geniş tahribat yapan lodos fırtınasının sebep olduğu zarar ve ziyan hakkında hükümetin yardım elini uzatmasına yönelik bir konuşma yapmıştır. Uzuner’in tutanaklara yansıyan demecine göre Trabzon ili ve civarında yaşayanların o güne kadar müşahede eylemedikleri şiddette kasırga meydana geldiği belirtilmiştir. Yapılan tespitlere göre:
Farklı ilçelerden 9 kişi ölmüş, birçok yaralı da hastaneye kaldırılmıştır. Akçaabat merkez ve Maçka ilçelerinde mevcut tütün kurutma damları ve depoları uçmuş, yıkılmış ve çökmüş, elde mevcut son ümit kaynağı tütünleri dağılıp mahvolmuştur.
Bütün il sathında hayvan yemi olarak üretilen ot, mısır sapı ve saman gibi besi maddeleri muhafaza edildikleri binaların yıkılması neticesinde uçup gitmiş, hayvanlar yemsiz kalmıştır.
Ormanlarda çok geniş sahalarda rüzgâr devrikleri neticesi mühim maddi hasar oluşmuş, Sürmene ve Meryemana ormanlarında yangınlar çıkmış, Trabzon ilindeki Atatürk köşkü bahçesindeki nadide tarihi ağaçlar ve köşk civarındaki korulukta 400’e yakın güzelim ladin ağaçları devrilmiştir.
2013 Fırtınası
3 Aralık 2013 tarihinde Trabzon’da meydana gelen olumsuz hava koşulları ve fırtına bir kişinin ölmesine bir kişinin de ağır yaralanmasına neden oldu. Trabzon limanında gümrük muhafaza memurlarının içinde bulanan ve büro amaçlı kullanılan konteyner şiddetli dalgaların etkisiyle devrildi. Olayda bir gümrük muhafaza memuru ölürken bir memurda ağır yaralandı.
2017 FIRTINASI
23 Nisan 2017 tarihinde Çaykara ve Dernekpazarı’nda etkili olan fırtına ağaçların devrilmesi ile heyelan oluşmuş ve tepeden yuvarlanan kaya evinin önünde oturan bir vatandaşın ölümüne neden olmuştur.
2023 FIRTINASI meydana gelen fırtına şehirde can ve mal kaybına neden olmuş, kabaran deniz kıyıda hasara neden olmuştur.
Sonolarak şu kadarını söyleyelim: Bizim tespitlerimize göre geçmişten günümüze Trabzon’da fırtınalarda 62 kişi hayatını kaybetmiştir. Tarihte bir bölgede meydana gelen sel, deprem, heyelan ve fırtına gibi doğal afetler son olmayıp ileride de aynı bölgede benzer afetlerin yaşanabileceğinin en önemli göstergesidir.
Dolayısı ile kenti yöneten kurumlar hesaplarını buna göre yapmalıdırlar.
Doğa olaylarını önlemeye gücümüz yetmez. Ancak bunların afete dönüşmesinin kesinlikle bizim kusurumuzdan kaynaklandığının bilinmesi gerekir. Örnek mi? Değirmendere yatağını binalarla doldurduk. Bir gün akarsu yatağını arayıp bulduğunda vahlanmak para etmeyecek…
