Ekonomist Prof. Dr. Şenol Babuşcu'nun paylaştığı OECD verilerine göre, Türkiye’de kira fiyatları son 3 yılda %409 artarak OECD ortalamasını 18,6 kat aştı. İstanbul’da ortalama kira, gelir düzeyini geçti.
OECD Ortalamasını 18,6'ya Katladık
Babuşcu'nun paylaştığı verilere göre, Türkiye’de kira artışları 2021-2024 yılları arasında %409’a ulaştı. Bu oran, OECD ortalamasının 18,6 katı. Aynı dönemde:
Almanya %12
Fransa %10
ABD %19
Litvanya %31
artış gösterirken, Türkiye açık ara zirvede yer aldı.
Yıllık Artışta da Türkiye Lider
Yalnızca üç yıllık değil, yıllık bazda da Türkiye ilk sırada.
OECD ülkelerinde yıllık ortalama kira artışı: %9,97
Türkiye’de: %72
Bu oran, kira fiyatlarının hane bütçelerini aştığına işaret ediyor.
Mega Kentlerde Artış Oranları Rekor Kırıyor
İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin verilerine göre, son 4 yıldaki kira artış oranları:
Antalya: %1109
Ankara: %833
İstanbul: %713
Türkiye geneli ortalama: %583
Bazı şehirlerde kira bedelleri hane gelirinin üzerine çıktı:
Muğla: Gelirin %187’si
Antalya: %120’si
İstanbul: %117’si
Bu oranlar, dar gelirli ailelerin barınma maliyetleri karşısında tam anlamıyla çaresiz kaldığını gösteriyor.
Barınma Krizinin 3 Temel Nedeni
Uzmanlara göre Türkiye’deki kira krizinin arkasında üç temel neden yatıyor:
Yüksek enflasyon ve TL'nin değer kaybı
Yetersiz konut arzı
Artan iç ve dış göç baskısı
Özellikle büyükşehirlerde arz-talep dengesi bozulduğu için fiyatlar, kontrolsüz şekilde yükseliyor.
%25 Zam Sınırı Ne Kadar Etkili Oldu?
Hükümetin 2022’de başlattığı ve 2024’e kadar uzatılan %25 zam sınırı uygulaması, sadece mevcut kiracılar için geçerli. Yeni kiralamalarda serbest piyasa işlemeye devam ediyor. Bu nedenle, uygulama etkili bir çözüm olmaktan uzak.
Kira Uyuşmazlıklarında Patlama
Adalet Bakanlığı’na göre 2023 sonrası 76 binden fazla kira davası açıldı. Artan kira fiyatları, yalnızca ekonomik değil, aynı zamanda toplumsal bir huzursuzluk kaynağı haline geldi.
Uzmanlar Uyarıyor
Prof. Dr. Şenol Babuşcu’nun da belirttiği gibi, Türkiye’deki kira artışı OECD düzeyinde eşi benzeri görülmemiş boyutlara ulaşmış durumda. Uzmanlar, barınma krizinin derinleşmemesi için konut üretiminin hızlandırılması, kira denetiminin genişletilmesi ve gelir-kira dengesinin yeniden kurulması gerektiği konusunda hemfikir.
