Teknolojik gelişmeler, insan hayatının önemli bir parçası haline geldi. Ancak bu değişim, dijital bağımlılıkla birlikte bazı psikolojik sorunları da gündeme getirdi. Yaşar Üniversitesi Psikoloji Bölümü Başkanı Doç. Dr. Oya Mortan Sevi, teknoloji kaynaklı psikolojik sorunlar hakkında uyarılarda bulunarak, "Nomofobi", "Netlessfobi", "Siberkondri" gibi kavramlara dikkat çekti.
Teknolojinin Karanlık Yüzü: Dijital Bağımlılık ve Yalnızlık
Doç. Dr. Sevi, akıllı telefonların ve internetin kişilerin sürekli olarak çevrimiçi kalmasını sağladığını belirterek, bu durumun kişileri yalnızlaştırabildiğini ve sosyal izolasyona yol açabildiğini söyledi. "Nomofobi" (akıllı cihazsız kalma korkusu) ve "Netlessfobi" (internetsiz kalma korkusu) gibi yeni korku türleri, bu bağımlılıkların sonuçları olarak ortaya çıkıyor. Ayrıca, "Siberkondri", kişinin internet üzerinden sağlık bilgileri arama takıntısı haline gelmesiyle ortaya çıkan bir psikolojik durum olarak dikkat çekiyor.
Hikikomori: Toplumsal Yaşamdan Çekilme
Diğer bir önemli durum ise "Hikikomori", yani bireylerin toplumsal yaşamdan çekilmesi ve aşırı izolasyon. Doç. Dr. Sevi, teknolojinin insanların sosyal ilişkilerinden uzaklaşmasına ve içe kapanmalarına neden olabildiğini belirterek, dijital dünyadaki bu "gerçek dünyadan kopma" eğilimlerinin artış gösterdiğine dikkat çekti.
JOMO: Teknolojisiz Zamanın Keyfini Çıkarmak
Doç. Dr. Sevi, "JOMO" (Joy of Missing Out) kavramının ise bu tür sorunlarla mücadelede bir çözüm önerisi sunduğunu belirtti. JOMO, sosyal medyadan ve teknolojiden uzaklaşıp, anın tadını çıkarmayı ve gelişmeleri kaçırmaktan rahatsız olmamayı ifade eden bir kavram. Bu, bireylerin sağlıklı bir dijital hayat dengesine ulaşmalarını sağlamak için önerilen pozitif bir yaklaşım olarak öne çıkıyor.
Sosyal Medya ve Beynin Ödül Sistemi
Doç. Dr. Sevi, dijital dünyanın bireyleri psikolojik olarak nasıl içine çektiğinden de bahsetti. Sosyal medya ve internetin, beyin üzerinde ödül mekanizmalarını tetikleyerek, kişilerin daha fazla zaman geçirmelerine neden olduğunu söyledi. Bu, zamanla kişilerin daha fazla çaba ve para harcayarak, dijital dünyaya daha bağımlı hale gelmelerine yol açabiliyor.
Çözüm: Teknolojiyi Bilinçli Kullanmak
Doç. Dr. Sevi, teknolojinin sadece işimize yaradıkça hayatımızda var olması gerektiğini vurgulayarak, bireylerin daha işlevsel alternatiflere yönelmeleri gerektiğini belirtti. Kitap okuma, spor yapma, müzik dinleme ve doğrudan insanlarla iletişim kurma gibi sağlıklı alışkanlıklar önerdi. Ayrıca, çocukların teknolojiye bağımlı hale gelmeden, sanatı ve sporu bir eğlence kaynağı olarak kullanmaları gerektiğinin altını çizdi.
