İnşaat Mühendisi, yapı denetim firması sahibi Tülay Adanur, Kahramanmaraş merkezli yaşanan depremle alakalı binaların durumu ve yapı denetim firmaları ile ilgili bilgi verdi. Adanur, “Dayanışma içerisinde inşallah bu süreci hep birlikte atlatacağız. Yapı denetim önemli ve gereklidir” dedi.
“SAĞLIKLI YAPI STOĞU OLUŞTURMAYI HEDEFLER, AMAÇLARIZ”
Adanur, açıklamasında “3194 sayılı İmar Kanununa göre tüm yapılar denetime tabidir ve bu denetim kamu görevidir. Denetim kanunen gereklidir. 4708 sayılı Yapı Denetim Kanunu ile bu hizmetler özel sektöre yaptırılmaktadır. Bunun için de Yapı Denetimler kurulmuştur.” Diyen Adanur, yapı denetimin neden gerekli olduğu ile ilgili şunları kaydetti: “Ülkemiz bir deprem bölgesi ve özellikle Karadeniz için de heyelan bölgesidir. Yaşanan bir çok doğal afetlerde birçok can ve mal kaybı yaşanmıştır.
İşte Yapı Denetim bu noktada; Yapıların düzgün projelendirilmesi, denetimi ve yerinde doğru malzeme kullanımı, doğru inşaat tekniği kullanımı, denetlemesi ile sağlıklı yapı stoğu oluşturmayı hedefler, amaçlarız.”
“AKSAKLIKLAR HER SİSTEMDE OLABİLİR, ANCAK BU SİSTEM DE ISRAR EDİLMELİDİR”
Adanur, konuşmasında şunları kaydetti: “Yapı Denetimler Çevre Şehircilik İl Müdürlüğü tarafından; yılda en az iki defa ofis olarak; ayda en az iki defa şantiyeler olarak denetlenmektedir. Kısacası sürekli denetim altındadırlar. Ofis denetiminde; kendilerinin seçtikleri herhangi bir iş ile ilgili olarak; beton tutanakları, inşaat seviye tutanakları; inşaat fotoğrafları, yapı denetimce hazırlanması gereken tüm evraklar, personel dosyaları, proje ve uygulama denetçilerinin aylık sorumlu oldukları iş listelerinin de içinde bulunduğu pek çok evrak incelenir. Şantiye denetimlerinde de şantiye defterleri, tarafımızca hazırlanan beton tutanakları ile karşılaştırılır. Beton numune sonuçları incelenir. Yapılan uygulamaların mimari, statik, elektrik ve mekanik açıdan projeye uygunluğu denetlenir. Eskiden binalar Fenni Mesuller tarafından; Mimar, İnşaat Mühendisi, Makine Mühendisi, Elektrik Mühendisi (TUS) ile denetlenmekte iken Yapı Denetim Sistemi ile tek elden denetlenmektedir. Yapı Denetim Sisteminde bu hizmeti; proje ve uygulama denetçisi: inşaat mühendisi, mimar, makine mühendisi, elektrik mühendisi ve saha da uygulama denetçisi inşaat mühendisi, kontrol mühendisi (inşaat, makine, elektrik) olmak üzere 8 kişi tarafından denetlenmektedir. Ayrıca bu denetimin mali yükü de yapı denetim şirketi üzerinde olacak şekildedir. Buna ilave olarak Yapı Denetim Şirketleri, Yapı Denetim Laboratuvarları aracılığıyla beton ve çelik numunelerinin tespitini yaparak bu amaca hizmet etmektedir. Projede olan demir çaplarının; şantiye alanında numune alarak testlerini yaptırıyoruz. Beton numuneleri için de; elektronik beton izleme sistemi (çipli sistem) kullanıyoruz. Bu sayede; 16-72 saat içerisinde numunenin şantiye çıkışının yapıldığını ve yapı denetimin orada olduğunu teyit edebiliyoruz. Dışarıdan gelebilecek müdahaleleri önleyerek, numunelerin takibini sağlıyoruz. Kısaca yapı denetim sistemi doğrudur. Aksaklıklar her sistemde olduğu gibi olabilir. Ancak bu sistem de ısrar edilmelidir.”
“AKYAZI STADINDA HERHANGİ BİR SORUN YOK”
Adanur, denizin doldurularak binaların yapılmasının yaşanan duruma etkisi ve Akyazı Stadı ile ilgili sorun olup olmadığı ile ilgili şunları kaydetti: “Gündemde olan binalar denize dolgu alanları değil. Trabzon 4. Bölge Deprem bölgesi. Eski sisteme göre 4. Derece diyoruz. Şu anda her bir binaya ait katsayı ve derece farklıdır. Akyazı stadında herhangi bir sorun yok. Stadın altında binlerce kazık ana kayaya saplanarak inşa edilmiştir. Yapılırken; Örnek Mühendislik Yapısı olması sebebiyle Ulusal ve Uluslararası bilim adamları tarafından yerinde takip edilmiştir.”
“İMAR AFFI İLE BİR İLGİSİ YOK”
İmar affının bu yıkımlara neden olduğu konusu ile ilgili Tülay Adanur, açıklamasında “İmar affını yapsa da yapmasan da o konutlar orada. Bunun imar affı ile bir ilgisi yok. Vatandaşın evini yıkmadıktan sonra fark etmiyor. İmar affı sadece elektrik su hizmetlerinden faydalanan vatandaşın cezalı ödeme yapmaması için yapılan bir işlemdir. İmar affı almış olsa bile devlet riskli bina sınıfına sokup yenileme yapabilmektedir. İmar affı; denetimsiz yeni bina yapmakla ilgili değil, yapılmış binaların kullanımı ile alakalıdır.”
“DENETLEMEK ZORUNDAYIZ”
Bölgemizde deprem riski durumu ile ilgili konuşan Adanur, açıklamasında “Yaşadığımız bölge deprem bölgesi değil. Bölgemizde daha çok; kohezyon, heyelan, taşkın sorunları var. Bununla birlikte yine de; kanun gereği tüm yapıları 2018 deprem yönetmeliğine uygun olarak projelendirmek ve denetlemek zorundayız. bu yönetmeliğe uygun olarak yapılan yapıların depremde toptan göçmesi mümkün değildir.” Cümlelerine yer verdi.
“TAKİP VE TEŞVİK ŞART”
Adanur, açıklamasını şöyle tamamladı: “Yeni yönetmelikler çok titiz. Elbette ki binalar yeni yönetmeliklere göre yapılsa idi yıkılmayacaklardı. Kısacası projeler; kolon kesilmesi, betonun sulanmaması da yaşananlar da etkenler arasındadır. Türkiye deprem bölgesinde bir ülkedir. Mevcut eski yapı stoğumuzun yenilenmesi veya güçlendirilmesi çalışmaları devletimiz tarafından zaten teşvik edilmektedir. Bu deprem bize gösterdi ki; bu politikayı daha da etkin şekilde yaygınlaştırmak ve takip etmek ve teşvik etmek durumundayız. Bu sayede can ve mal kaybı çok daha düşük seviyelere gelecektir. Buradan seslenmek istiyorum. Bulundukları konutun emniyetinden şüphe ettikleri anda; riskli bina tespiti için Devletin yetki verdiği özel sektörden hizmet almaları gerekmektedir. Önce vatandaş olarak bizlerin de bu konuda bilinçlenmesi gerekmektedir.”
“KOLON KESİLMESİ RASTLANAN “ÖLÜMCÜL BİR UYGULAMA”DIR”
Adanur, “deprem sonrası bazı fotoğraflar görüyoruz. yanyana binalar, biri çökmüş, diğerinde çökme olmamış. Bunun nedeni nedir?” sorusuna yönelik, “Denetimli bina olabilir. Denetimsiz bina olabilir. Denetimli bina olsa bile çökme nedenleri; proje hatası olabilir, denetim hatası olabilir. imalat hatası olabilir. Zemin farklılığı olabilir. Proje hatası: yeteri kadar perde kolon kullanılmamıştır. Zemin kata dükkan yapılarak bina narinliği artırılmış fakat projesinde bu dikkate alınmamış olabilir. Binanın farklı ötelenmesini engellemek için yeterli sayıda perde kolon koyulmamış olabilir. Denetim hatası: Yapı Denetimler hem projenin yönetmeliklere uygunluğunu denetler hem de yerinde imalatı denetler. Beton ve demir donatısının kalitesi ile alakalı olarak Yapı Denetim Laboratuvarları aracılığıyla denetim yapar. Yapı Denetim Laboratuvarları ayrı kuruluşlardır. İmalat hatası: Binanın yapımında Müteahhit her şekilde 1. Derecede sorumludur. İnşaat Mühendisi ya da Mimar olmak zorunda olan şantiye şefi de teknik anlamda sorumludur. Örneğin; bina yönetmeliklere uygun olarak projelendirilir. Yapı denetim tarafından onaylanır. Beton dökülürken numuneler alınır. Numuneler sağlam çıkar. Ancak beton 1 hafta boyunca sulanmamışsa dayanımını yüzde 90 oranında kaydeder. Onun için de binalar yıkıldığında betonun dayanımının düşük olması önemli bir etkidir. Kullanıcı Yapı Kullanma aldıktan sonra Dükkanı Daha Rahat olsun diye kolon kesilmesi rastlanan “ölümcül bir uygulama” dır. Zemin farklılığı: Zemin kısa mesafede değişken bir yapıya sahip olabilir. Parsel bazında geoteknik raporlar hazırlanarak ruhsatlar alınır. Yıkılan bina zemine yapılan projesi ile uygun olmayabilir. Temel sisteminde en sağlıklı temel Radye Temeldir. Binanın altını kaplayan 40 cm.den 1,5 m.ye değişen hesaplarla kütle; (beton ve demirden) oluşan betonarme yapılardır. Yıkılan binaların çok nedeni olabilir. Bir nedeni yok.” Şeklinde konuştu.
