Yumurta fiyatları son aylarda hızla artarak vatandaşın cebini yakmaya başladı. 2024 Aralık ayında 100 ila 120 lira arasında satılan 30’lu koli yumurta, Nisan 2025 itibarıyla bazı marketlerde 310 lirayı buldu. Organik yumurtalarda ise bu rakam 400 lirayı geçti. Sektör temsilcileri, bu olağanüstü artışın temel nedeninin üretim yetersizliği değil, ihracat talebi ve piyasa zincirindeki fiyat uçurumu olduğunu vurguluyor.
ABD etkisi büyük
Fiyatların yükselişinde en büyük payın, ABD’nin Türkiye’den artan yumurta talebine ait olduğu belirtiliyor. Kuş gribi nedeniyle üretim kaybı yaşayan ABD, 15 bin tonluk yumurta ithalatı için Türkiye ile anlaşma sağladı. Bu anlaşmanın ardından Türkiye'deki arz-talep dengesi bozuldu. Brezilya ve Güney Kore gibi ülkelerin de Türkiye’ye yönelmesiyle birlikte ihracat hacmi arttı, iç piyasadaki fiyatlar da yukarı çekildi.
Devlet müdahale etti ama yetmedi
Hükümet, fiyat artışını dizginlemek amacıyla ABD’ye yapılan ihracata fon kesintisi uygulamaya başladı. Ancak 50 cent ile başlayıp 1,5 dolara çıkan bu kesinti, talebi azaltmakta yetersiz kaldı. Üreticiler ise hâlâ yurt dışına satış yapmanın daha karlı olduğunu ifade ediyor.
Üreticiler: İç piyasada zarar ediyoruz
Afyonkarahisar’da üretim yapan Ramazan Öztürk, “Kış aylarında verim düşüyor, Ramazan’da talep artıyor. ABD ise fiyat sormadan alım yapıyor,” diyerek durumun mevsimsel etkilerle birleştiğini belirtti. Konya’dan üretici Gökhan Kırman ise iç piyasanın cazibesini kaybettiğini ifade etti: “Yurt dışı peşin ödeme yapıyor, iade yok. İç piyasada aylarca ödeme bekliyoruz.”
“Fırsatçılık aracı zincirinde”
İstanbul Hali esnaflarından Remzi Saygın ise artışın kaynağının üretici değil, zincirdeki fırsatçılar olduğunu söyledi: “3 liraya çıkan yumurta markette 9 liraya satılıyor. Kazanan üretici değil, aradaki komisyoncular. Limon ihracatı nasıl durdurulduysa, yumurtada da benzer adımlar atılmalı.”
Uzmanlar, mevcut gidişle birlikte yakın zamanda yumurtanın tanesinin 10 lirayı aşabileceği uyarısında bulunuyor. Vatandaşın temel gıdaya erişimi her geçen gün zorlaşırken, çözüm için hem ihracat denetimi hem de piyasa regülasyonu talep ediliyor.
