İkinci Turda Oylar Belirleyici Oldu
Yerel saatle sabah 08.00'de başlayan ve üç kez uzatılan 14'üncü dönem cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ikinci turunda oy kullanma süresi gece yarısı sona erdi. Oy sayım işlemleri sonucunda, Pezeşkiyan 16 milyon 384 bin 403 oy alarak yüzde 53,7 oranında oyla kazandı. Muhafazakar Said Celili ise 13 milyon 538 bin 179 oy alarak yüzde 44,4'te kaldı.
En Düşük Katılımlı Seçim
28 Haziran'da yapılan birinci tur seçimlerde adaylardan hiçbiri yüzde 50'yi geçemeyince, reformist aday Pezeşkiyan ile muhafazakar aday Celili ikinci tura kalmıştı. Yüzde 40 katılım oranı ile ülke tarihindeki en düşük katılımlı cumhurbaşkanı seçimi olan birinci turda, Pezeşkiyan oyların yüzde 42,5'ini, Celili ise yüzde 38,6'sını almıştı.
Pezeşkiyan Kimdir?
Reformist siyasetçi Mesud Pezeşkiyan, 29 Eylül 1954'te Mahabad kentinde, İranlı Türk bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Tebriz Üniversitesi Tıp Fakültesinden mezun olan Pezeşkiyan, 1980-1988 yıllarında İran-Irak savaşında hem muharip hem de doktor olarak görev yaptı. Pratisyenlik kursunu 1985 yılında tamamladıktan sonra Tebriz Sağlık Bilimleri Üniversitesinde genel cerrahi ihtisasını tamamladı ve 1993 yılında kalp cerrahisi uzmanı oldu. 1994-1999 yılları arasında Tebriz Sağlık Bilimleri Üniversitesi Rektörü olarak görev yaptı.
Trajik Kayıplar ve Siyasi Kariyeri
1994 yılında eşi Fatma Mecidi ve bir oğlunu trafik kazasında kaybeden Pezeşkiyan, bu trajik olay sonrası geriye kalan iki oğlunu ve bir kızını tek başına büyüttü ve bir daha evlenmedi. Siyasi kariyeri, eski Cumhurbaşkanı Muhammed Hatemi döneminde 1997 yılında Sağlık Bakanı Yardımcısı olarak atanmasıyla başladı. 2001'de Sağlık Bakanı olarak atandı ve 2005'e kadar bu görevde kaldı. 2008'de Tebriz Milletvekili olarak Meclis'e girdi ve beş dönem boyunca Tebriz'i temsilen görev yaptı.
Reformist ve Batı ile İyi İlişkiler Savunucusu
Pezeşkiyan, hükümetin muhaliflere karşı tutumuna sert eleştiriler getirdi ve 2009'daki cumhurbaşkanı seçimi sonrası çıkan olaylardan sonra güvenlik güçlerinin müdahalelerini eleştirdi. 2016'da İran Meclis Başkan Yardımcısı olarak görev yaptı. Bu süreçte nükleer anlaşma ve Batı'yla iyi ilişkileri savundu. 2021'deki seçimlerde adaylık başvurusu reddedilen Pezeşkiyan, Mart 2022'deki Milletvekili Seçimlerinde Tebriz Milletvekili olarak yeniden Meclis'e girdi.
Mahsa Emini'nin Ölümünden Sonra Açıklamaları
Eylül 2022'de Mahsa Emini'nin polis nezaretinde hayatını kaybetmesinin ardından, kadınlara zorunlu başörtüsü yasasının sona erdirilmesi gerektiğini söyledi. "Biz çocuklarımızın iffetli olmasını istiyoruz ancak bu davranışlar onları dinden uzaklaştırıyorsa bu yöntemi sürdürmemeliyiz." ifadelerini kullandı.
Ekonomi ve Adalet Vaatleri
Eski Cumhurbaşkanları Muhammed Hatemi ve Hasan Ruhani, eski Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif gibi isimlerin desteğini alan Pezeşkiyan, kampanyalarında ülkedeki "etnik ve mezhebi ayrımcılık" ile zorunlu başörtüsü sorununa vurgu yaptı. Ekonomi ve adalet konusundaki sorunları çözeceğinin, internet yasaklarını büyük oranda kaldıracağının sözünü verdi. Pezeşkiyan, 2005'ten sonra İran'da cumhurbaşkanı seçilen ilk reformist isim oldu.
