Trabzon Hayvanları Koruma Derneği Başkanı Lütfiye Tüzün pek çok insanın umursamadığı bir sorumluluğu tamamen gönüllü olarak üstleniyor. Kendini sokak hayvanlarına adamış, onlar için her gün umut ışığı olmuş biri. Trabzon Ortahisar Belediyesi ile beraber yürüttükleri Sevgi Aşısı Projesi ulusal basında da yer verildi ve tüm Türkiye’de büyük yankı uyandırdı. Tüzün, İle son zamanlarda artan sokak hayvanlarına yönelik katliamları, vatandaşların bu konuda ne kadar duyarlı olduğunu, hayvan hakları yasasının yeterliliğini ve geleceğe yönelik projelerini konuştuk. İşte Tüzün’ün o açıklamaları;
“Benim ailemde hayvan beslemeyen kişi yoktur”
TAKA: Hayvanlara karşı bu farkındalık ilk ne zaman oluştu sizde?
Lütfiye Tüzün: Küçüklükten beri olan bir şey, biz ailecek hayvanlara çok önem veririz. Benim ailende hayvan beslemeyen kişi yoktur. Hiç sevmeyen bile yemek artıklarını çöpün yanına koyar. Çocuklar büyüdükten sonra birkaç hayvan sever bir araya geldik hayvanlar için neler yapabiliriz diye, haftada bir Trabzon’daki barınağı gitmeye başladık. Barınağa giderken herkes et, mama getiriyordu o da yetiyordu açıkçası, daha sonra bize katılanlar olmaya başladı. Hayvanları beslemekle olmuyor sadece bizde dedik ki hayvanların haklarını korumak, daha farkı şeyler yapabilmek için bir dernek kuralım. Bizi bir takım kurumlar daha ciddiye alsınlar daha resmi bir sıfatımız olsun dedik ve derneği kurduk.
Vatandaş Bilinçsiz
TAKA: Sokak hayvanlarının en büyük problemleri nelerdir?
Lütfiye Tüzün: Sokak hayvanlarının bir defa yatacak yerleri yok. Su bulmakta çok büyük sıkıntı çekiyorlar. Kedilerin tuvaletlerini yapacak yerleri, yok kışın sığınacak yerleri yok ve doğuracak yerleri de yok. İnsanlarda şöyle bir yaygın kanı var kedilerin pire bulaştırdığına inanıyorlar böyle bir şey yok. Kediden, köpekten pire ya da hastalık bulaşsa ben alırdım ben her gün bu hayvanların içerisindeyim böyle bir şey yok halkımız bu konuda yanlış bilgilendirilmiş.Hayvanlar Mücadele Ediyor
İnsanlar kedilerden dolayı pire oluyor diyor, aslında ondan olmuyor pire, ikinci olarak kediler bodruma giriyor yavrulamak için, insanlar biz burada istemiyoruz diyorlar bu kedileri ve şikâyet ediyorlar. Hayvanlar sokakta o kadar çok şeylerle mücadele ediyorlar ki, insanlarla mücadele ediyor, açlıkla mücadele ediyor, susuzlukla mücadele ediyorlar.
Yaşamak Hayvanların Hakkı
İnsanlar bu hayvanların hayatımızda var olduklarını kabul etmeliler.Yaşamak hayvanlarında hakkı, hayvanlarında bir takım problemleri var bizler onlara yardımcı olmalıyız. Hayvanlar bizim sayemizde beslenecekler. En çok şikâyet hayvanların çöpleri karıştırmasından geliyor. Hayvanların en büyük problemi insanlar, insanların bilinçsiz olmasından kaynaklanıyor.
Hayvanları Kaldıkları Yerden Başka Yere Taşımayın
Hayvanları kaldıkları yerden başka yere taşıdıklarında bu durumun iki sakıncası ortaya çıkıyor. İlk sorun, hayvan kaldığı yerde nerde yatacağını, nerden su içeceğini, nerde yemek yiyeceklerini biliyor. Onu alıp başka yere taşıdığın zaman ne oluyor “denizden çıkmış balığa benziyor” ikinci sorun alındığı yer boş kaldığı için oralara başka hayvanlar geliyor onun yeri hemen doluyor. Ve bu kısır döngü devam ediyor.
İlk Hedefimiz Sahiplendirmek
TAKA: Trabzon’daki Sokak hayvanlarını korumak için ne gibi faaliyetleriniz var?Lütfiye Tüzün: Bir defa her hafta barınağa gidiyoruz, barınaktaki hayvanlarla ilgileniyoruz, onları sahiplendirmeye çalışıyoruz. Sokak hayvanlarında belirli bölgelerde gönüllülerimiz vardır. Hemen hemen her mahallede vardır. Oradaki kişiler beslemelerini yaparlar, oradaki hayvanların sorunlarını, yaralı oldukları zaman bize getirirler tedavisini yapıp aldıkları yerlere getirirler.
Kedilerin Kısırlaştırılmasından Yanayız
Birde hiçbir derneğin yapmadığı bizin çok önem verdiğimiz üzerinde hassasiyetle durduğumuz bir şey köpekleri belediye kısırlaştırıyor ama kedileri kısırlaştırmıyor. Biz sokak kedilerinin özellikle kısırlaştırılmasından yanayız. Sokaktaki hayvanları alıyoruz kısırlaştırıp aynı yerlerine koyuyoruz. Sistemli bir şekilde üyelerimiz destek veriyorlar bizlere. Hasta ve yarılı hayvanları tedavi ediyoruz. Hemen hemen hiçbir kediyi geri çevirmiyoruz ama sokak hayvanı olacak sahipli olmayacak. Dernek çok kalabalık olduğunda diyoruz ki tedavisini biz karşılayalım bizde iyileşene kadar bakın iyileştikten sonra sokağa bırakın diyoruz.
Kişi Tespit Edilirse Ceza Alıyor
Belediye ile ortaklaşa yaptığımız bir diğer faaliyet eğer bir insan ben sokak hayvanına ama köpek olacak ve kupesi olacak yani sokak hayvanı olacak varsa ona bir hediye kulübe bırakıyor. Dernek olarak kulübe veriyoruz, kedi evleri veriyoruz. İlk olarak yaptığımız bir konuda bir araç sokak hayvanına çarptı dilekçe yazıp o kişi tespit edilirse ceza aldırıyoruz. Sahipli birisi kendi köpeğinin kulağını kesti, internet ortamına attı, en yüksek ceza 2520 TL köpeğin kulağını kesmekten ceza aldı.
“Örnek olarak yaptık”
TAKA: Ortahisar belediyesi ile beraber yürütmüş olduğunuz sevgi aşısı projesi devam edecek mi?Lütfiye Tüzün: Örnek olarak yaptık ulusal basında yer alması bizim için çok iyi oldu. Muhteşem bir geri dönüş oldu. Ama biz bu projenin alt yapısını oluşturduk. Projemize 2016 başlattık olumlu geri dönüşler alınca, ulusal basında da yer alınca iş adamları, öğretmenler, aileler arıyor çok olumlu tepkiler aldık.
Sunumlar Yaptık
Dernek kurulduktan sonra okullarda sunumlar yapmaya başladık. Her sene en az 10 tane sunum yapıyoruz. Daha sonra o çocukları derneğe çektik. Bu bizim için çok güzel bir şey. Böyle bir zemin oluşturduk ki daha sonra okullara bundan sonra biz neden hayvan vermeyelim dedik. Haftanın üç günü derneğe öğrenci geliyor. 2016 yılında ilk defa sosyal bilimler lisesi ortam çok uygundu iki tane köpek verildi. 10 tanede kedi evi koyduk. Okulların dışında huzur evinde köpeğimiz var. O huzur evindeki köpeğimiz her yaşlıyı gezdiriyor. O köpek barınakta ölmek üzereydi, incecik kalmıştı. Mesela Sevgi Evleri, sitelere, şirketlere veriyoruz. Bir tane yurtta var, yurdun köpeği öyle herkesin değil. Şimdi de belediyeye diyeceğiz, iki tane kulübe size de koyalım sizde bakın. Bu köpeklerimizin aşısı, karnesi her şeyi var.
İnanamıyorum
TAKA: Mardin’ de 2 aylık yavru köpeği av tüfeğiyle ateş edilerek yaralandı, bu konu hakkında görüşleriniz nedir?
Lütfiye Tüzün:Herhalde onların canlı olduğunu düşünmüyorlar. İnanamıyorum! Eğer bir insan hayvana şiddet uyguluyorsa, yarın insana da uygular, çocuğumuza, eşimize, dostumuza şiddet uygulayabilir. Çünkü hayvana şiddetin bir tık ötesi insana şiddettir. İnsanlar sevmeyi ve nefret etmeyi hayvanlardan öğrenir. Eğer bir çocuk hayvana şiddet uyguluyorsa, onun tedavi olması gerekir. Çünkü ileride büyük bir suç işlemeye meyillidir. Akli dengesi yerinde olan bir insan, hayvana zarar vermez, sevmiyorsa uzak durur.
Eğitim
TAKA: Hayvanlara uygulanan şiddet ve katliam örnekleri çok fazla bu durumun önüne geçebilmek için neler yapılmalıdır?
Lütfiye Tüzün: Eğitim okulda ve aile de başlar. Eğer çocuk hayvanlara zarar veriyorsa onu psikoloğa götürecek. Bir de artık hayvana şiddet uygulayan bir kişi, hapis cezasına çarptırılmalı, çünkü ucuz yolla yırtarsa bu işte tekrar hayvana şiddet uygulayacaktır. Amerika da 700 tane mahkûma çıkmalarına 2 yıl kala yavru birer köpek veriliyor. O yavru köpeklere bakmaları isteniyor. Onlar da o köpekleri bakıp, büyütüyorlar. Bu insanlar 2 yıl sonra hapisten çıkıyorlar. Bir daha suç işlemiyorlar.Türkiye’ de de buna benzer bir yaptırım oldu. Bir hâkim suç işlemiş birine 6 ay boyunca 7 tane sokak hayvanını besleme cezası verdi. 6 aylık ceza bittikten sonra o kişi bu hayvanları ölünceye kadar bakacağını söyledi.
“Hiçbir barınak iyi değildir”
TAKA: Trabzon da bulunan barınaklar yeterli mi ve şartları nasıl?
Lütfiye Tüzün: Hiçbir barınak iyi değildir. Zaten yasada kısırlaştırma ve tedavi merkezi olarak geçiyor.
Oraya gelen hayvan 20 gün içinde aşılanıp, kısırlaştırılıp yerine konulmalı. İnsanlar sokak hayvanlarının barınakta yaşaması gerektiğini düşünüyor. Barınakta güçlü olan yaşar. Mama var, su var fakat dominant bir köpek havladığında diğer köpekler yiyip, içemiyor. Ve bu yüzden köpekler açlıktan ölüyor. Oraya gelen köpekler en fazla 30 gün içinde aynı yerine konulmalıdır. Normal bir köpeğin günde 20 km koşması gerekiyor fakat onlar orada hapis yatıyor. Hastalıları da birbirine geçiyor. Yazık.
Kısırlaştırma Yapılmaması
TAKA: Sokak hayvanlarının çok olmasının nedeni sizce nedir. Gerekli çalışmalar yapılıyor mu?
Lütfiye Tüzün: Sebeplerden bir tanesi belediye ekiplerinin kısırlaştırma yapmaması. Bir çift köpek kısırlaştırılmaz ise 6 yılda 67 bin tane olma olasılığı var. Kaç tane barınak, doğal yaşam alanı yapılacak ki bu kadar hayvana yetecek. O yüzden yapılacak en önemli şey kısırlaştırmak. İkincisi, merdiven altı imalat durmalı. Yani bir kişi geliyor para kazanmak için cins köpek ile çiftleştirip satıyor. Bu sattığı kişi bir süre sonra köpeği sokağa bırakıyor, sonra üreme devam ediyor. Bunlara dur dememiz lazım o zaman bir şeyler düzelir. Trabzon belediyesi 2 yıldır kısırlaştırma işlemi yapıyor. Keşke 10 yıl önce yapsalardı da şimdi daha iyi yol kat ederdik.
“Şu anda ki yasayı beğenmiyoruz”
TAKA: Türkiye’ de hayvan hakları yasası ne diyor, ne kadarı hayata geçiyor?
Lütfiye Tüzün: Belediyenin kısırlaştırması gerektiğini söylüyor. Fakat belediyeler bunu yapmıyor. Küpeli köpekler eğer barınaktaysa yasa çiğneniyor demektir. Yani belediyenin görevi hayvanı alacaksın, aşısını yapıp, kısırlaştıracaksın sonra aldığın yere bırakacaktır. Şu anda ki yasayı beğenmiyoruz. Yeni bir yasa çıkacak, bu yasada da insanların olduğu yerde sokak hayvanları olmayacak diye bir madde var, buna da karşı duracağız. Belediyelerinde ceza almasını istiyoruz, en az 2 yıl hapis cezası istiyoruz. Hapis cezasının para cezasına çevrilmesini istemiyoruz. Şu beğenmediğimiz yasa uygulansaydı, şu an bu durumda olmazdık.
KatılmıyorumTAKA: Canan Karatay, hayvanların kısırlaştırılmasını doğru bulmadığını söyledi, siz bu konu hakkında ne düşünüyorsunuz?
Lütfiye Tüzün: Katılmıyorum. Az önce size sayı verdim. Yani insanlar bakabiliyorsa baksınlar ama mümkün değil.
Belediye Ve Bağışlar
TAKA: Barınakların giderleri ve derneklerin giderleri nasıl karşılanıyor?
Lütfiye Tüzün: Barınak giderlerini belediye, dernek giderlerinin giderlerini de bağış ile sağlanıyor.
“Onlar paraları kendine alıyorlar”
TAKA: Trabzon da bazı kişiler sokak hayvanları için, çeşitli şeyler satıyor. Bunların sizinle ilgisi var mı?
Lütfiye Tüzün: Çok iyi bir yere parmak bastınız, bize bu konuda şikâyetler geliyor. Kesinlikle bizimle alakası yoktur. Onlar paraları kendine alıyorlar.
“Sevgi aşısı projesini daha da büyütmek istiyoruz”
TAKA: Gelecekteki plan ve projeleriniz nelerdir?
Lütfiye Tüzün: ORTAHİSAR SEVGİ AŞISI PROJESİNİ daha da büyütmek istiyoruz. Sitelere, iş yerlerine, devlet kurumlarına vermek istiyoruz. İkinci bir sloganımız var “Barınak değil, barınmak istiyorlar” bu proje tüm ülkede duyulmasını istiyoruz. Çünkü köpekler gerçekten barınak istemiyorum. Barınaklarda sadece hasta, yaralı ve dışarıda yaşayamayacak köpekler bulunmalı. Çağlayanda şuan 600 köpek hapiste, suçları ne! Çok bir şey yapmalarına gerek yok artan yemeklerini çöpün kenarına koysunlar yeter.
“İnsansız bir dünya”
TAKA: Hayvanlar için nasıl bir dünya hayal ediyorsunuz?
Lütfiye Tüzün: Tek kelime ile insansız bir dünya.
Taşkın ZENGİN/Burak YILDIRIM
