Kendisi hakkında bilinmeyenlerden, Trabzon-Sochi ticaretine kadar bir çok soruya cevap veren Tikhonov, önemli mesajlar da verdi. Tikhonov tarihte ve yakın geçmişte 2 ülke arasında yaşanan gerilimi ise şu sözlerle değerlendirdi: İki komşu ülkenin tabiki ilişikleri olacaktır. Bu bir aile gibidir. Aile içerisinde güzel dönemler olur, kavgaları dönemler olur” işte o röportaj:
Türkiye İle Altı Yıldır İlgileniyorum
TAKA: Hayatınız ile ilgili kısa bir bilgi alabilir miyiz?
TİKHONOV: 1957 yılında doğdum. Askerliğimi yaptım. Moskova’da Dış ilişkiler Endüstrisi’nden 1983 yılında mezun oldum. 1983 yılından beri Rusya Dış İşleri Bakanlığı’nda görev yapıyorum. Uzun süre yurt dışında görev yaptım. Dış İşleri Bakanlığı’nda farklı görevlerde çalıştım. Bu beşinci yurt dışı görevim. Trabzon’a 3 yıl gibi bir süreliğine geldim. Kaç yıl görev yapacağım belli değil. Önceki çalışma yerlerim Balkanlar. Balkanlarda çalıştım. Türkiye ile 6 yıldır ilgileniyorum. Dış İşleri Bakanlığı’nda Türkiye Dairesi Başkanı olarak görev yaptım. Trabzon’a da 18 Nisan 2017 yılında göreve başladım.
Türkiye’nin Çok Güçlü Diplomatları Var
TAKA: Birçok ülkede diplomat olarak görev yaptınız? İnsanların farklı yönleri var. Türklerin, Trabzonluların ilginç bulduğuz özelliği nedir?
TİKHONOV: Türkiye’yi Türk Halkını ifade ederken 2 açıdan bakıyorum. Biri resmi bakışım görevim gereği diğeride şahsi bakışım. Resmi görevli olarak değerlendirdiğim zaman tüm çalıştığım ülkelerde ki Türk diplomatları ile karşılaşmıştım ve Türkiye’nin çok güçlü çok yüksek seviyede olan büyükelçileri, diplomatları vardır. Bunu çalıştığım tüm ülkelerde gördüm. Türk diplomasisi, Türk diplomatları şok güçlü. Yüksek kalitede kadroya sahip. Türkiye’de de görev yaptığım süreç içerisinde de bu diplomasisinin ne kadar güçlü olduğunu, kaliteli bir kadrosu olduğunu burada da teyit etmiş oldum. Şahsi düşüncem olarak; Trabzon halkı bir yıl içerisinde gördüğüm ve göremeye devam ettiğim kadarıyla çok açık, her zaman kibar, yarıma hazır, cömert bir halk görüyorum. Türkiye’nin farklı bölgelerinde oluyorum. Ankara’ya gidiyorum geliyorum. Trabzon halkı gibi cömert, yardımsever, güler yüzlü olan insanları Türkiye’nin her yerinde göremezsiniz. Görürseniz de bunlar Trabzonludur.
Nerede Görev Yaptığımız Önemli Değil
TAKA: Türkiye Masası şefliği yaptınız Moskova ‘da. Kariyerinizin zirvesinde neden Trabzon? İstanbul gibi bir ilde olabilirken Trabzon kendi tercihiniz mi?
TİKHONOV: Türkiye ile çok eskiden ilgilenmiyorum. 6 yıldır Türkiye ile ilgileniyorum. Buraya geldim. Bizim seçme hakkımız, lüksümüz yoktur. Bizim tayinimiz nereye çıkıyorsa oraya gönderiyorlar. Benim burada ki görevim de orada ki rütbeme göre normal bir görevdir. Bu son aşama değildir. Bunun devamı var. Bizim nerede görev yaptığımız o kadar önemli değil. Bu görevi nasıl yaptığımız önemlidir. Trabzon benim için çok uygun bir yerdir. Bende bir Karadenizliyim. Doğum yerim Kırım, denizde büyüdüm. Buranın doğası benim için çok uygundur.
Seçim Sandığı Oluşturuldu
TAKA: Yakında Rusya Federasyonu’nda bir seçim var. Seçimleri nasıl değerlendiriyorsunuz?
TİKHONOV: Haftaya seçimlerimiz vardır. Bu 2018 yılın belki en önemli olaylarından biridir. Çünkü her sene devlet başkanı seçilmiyor. Devlet başkanı seçimi olacak. Şunları ifade etmek isterim; Rusya- Trabzon Başkonsolosluğu Binası’nda seçim sandığı oluşturulmuştur. 18 Mart tarihinde de bölgede bulunan, seyahat eden vatandaşlarımız başkonsolosluk binasında oylarını kullanabilecekler. Bu çok önemli seçimdir. Çünkü devlet başkanımız ülkemizin geleceğidir. Kimi seçtiğinize göre de ülkemizin ilerde nasıl gideceği, nasıl başarılar kazanacağı önemlidir. Bizim vazifemizde açık bir şekilde vatandaşlarımızın kendi haklarını kullanabilmelerini sağlamaktır. Adaylarımız var. Onların içerisinde liberal bakışlı olanlar, komünist bakışlı olanlar var. Bayan adayımız var. Şimdi ki devlet başkanımız yeniden aday. Halk istediğini seçebilir.Dostluk İçinde Yaşamalıyız
TAKA: Son dönem de 2 ülke ilişkileri normalleşti. Ankara Büyükelçisi’nin öldürülmesi bozacak gibi düşünülürken komple olduğu ortaya çıktı ve son dönemde çok iyi ilişkiler Rusya ile kuruldu. Nereye kadar gider bu ilişkiler? Türkiye ile Rusya’nın benzerlikleri var. Bu konuda ne düşünüyorsunuz?
TİKHONOV: Sizin söylediklerinize katılıyorum. Kötü süreçler gitti tekrar iyileşme sürecinin olduğu hepsine katılıyorum. Bildiğiniz gibi Rusya ile ülkeler arasında ki ilişkilerin uzun tarihi geçmiş vardır. Bu geçmişinde farklı sayfaları vardır. Savaştığımız ve dost olduğumuz dönemler vardır. İş birliği yaptığımız dönemler vardır. Biz komşu ülkeleriz. Komşu ülkeler olduğumuz için biz dostluk içinde yaşamalıyız. Birbirimize yardımcı olmalıyız, halklarımız da bunu yapmalı. Çünkü aynı coğrafyayı paylaşıyoruz, komşuyuz. Birbirimize yakın ve yardımcı olmalıyız.
Adım Adım Herşey Düzeliyor
TİKHONOV: Kötüleşme döneminde geçtikten sonra şimdi normalleşme dönemi hızlı bir şekilde ilerlemekte. Adım adım her şey düzelmekte. İlerleme ve gelişmenin siyasi boyutu, kültürel, ekonomik boyutu var. Hızlı bir tempo ile ilerlemekteyiz. Bu iyileşmenin en iyi göstergesi olarak ta bizim en yüksek seviyede ki temasların ne kadar sık sık yapıldığından görebiliriz. Geçen sene bizim liderlerimiz 6 sefer görüşmüştür. Yani Putin ile Erdoğan 6 kere görüşme yaptı. Sürekli telefon temasları olmakta. 2018 yılını baz alırsak şuan da 5 kez telefon görüşmesi yapılmıştır bu kısa süre içerisinde. İki ülke liderinin sık sık görüşmesi, fikir alışverişinde bulunması iki ülke arasında k, ilişkilerin hızlı bir şekilde geliştiğini göstermektedir. Bu sadece ikili ilişkileri de kapsamıyor. Burada küresel sorunlarda mesela Suriye konusu gibi küresel konular görüşülüyor. Rusya, Türkiye ve İran olmak üzere bu üç ülkenin iş birliği ile uzun yıllardır çözüme kavuşamayan bazı konularda n Suriye şuan da çözülmüş durumda. Bu çok önemli. Böyle sonuçların çıkması da 2 ülke arasında ki işbirliğinin kalitesini de gösteriyor.
Bavul Ticaretinin Kalkması İyi Bir Şey
TAKA: Geçmişte Trabzon’da vapurlar ile yolcu taşımacılığı vardı, uçak seferleri kalktı. Burada karşılıklı olarak kimin etkisi var? Özellikle Soçi ile ilişkiler nasıl geliştirilebilir?
TİKHONOV:1990’lı yıllarda bavul ticareti diye başlamış ilişkiler 90’lı yıllarda olmuştur. Bu bavul ticaretini kalkması iyi bir şeydir. Bu dönem geçti. Şimdi daha başka seviyelerde iş birliği yapılması gerekiyor. Benim asıl görevlerimden bir tanesi de bölgesel iş birliğinin geliştirilmesi bizim bir görevimizdir. İki tarafta da iş adamalarının karşılıklı ihtiyacı, talebi, isteği var. Burada da size de hak veriyorum böyle bir ulaşım olmadan iş birliği yapılamaz geliştirilemez. Şuan da bu çalışmalarımız devam ediyor yoğun bir şekilde. Ulaşım konusu üzerinde çaba sarf ediyoruz. Burada Soçi istemiyor demek pek doğru olmaz. Yük lama kısmı kapatılmış sadece yolcu alma yeri var. Vapurda yolcu taşıyarak yolculuğun masrafları karşılanmıyor. Çok büyük bir turistik akış da olmadığı için sadece yolcu taşıyarak bunu idare edemiyorlar.
Ulaşım Konusunda Hem Fikiriz
TİKHONOV: Burada şey olimpiyatlardan dolayı yük gemileri kabul edilen kısmı taşındı. Gelen büyük hacimli gemileri alma kapasitesi yok. Ulaşım konusunu Trabzon Valisi ve diğer yetkililer ile görüşmelerimizi yaptık. İki tarafta ulaşım olmadan ilişkilerin gelişemeyeceği konusunda hem fikir. Görüşmeler sonrasında Trabzon Valisi Yücel Yavuz’un Rusya’nın Krasnodar Bölgesi’nin Valisini Soçi Belediye başkanını buraya davet etme karı almıştı. Şuan da oraya bir davet gönderilmiş. Oradan buraya bir heyeti getirip iş adamlarının, bölgenin bir iş birliğinden yana olduğunu 2 taraf içinde faydalı olacağını gösterebilirsek bu konular çözülebilir diye ümit ediyoruz. Ama dediğiniz gibi ulaşım ilk adımdır ulaşım olmadan ilişki kurmak mümkün değil. Doğu Karadeniz kıyılarının ticari potansiyeli vardır. Bildiğiniz gibi Çay-Kur’un genel Müdürü ve Rize Valisi geçen sene Rusya’nın Kuzeye gitti. Çay-Kur’un orada bir çalışması var. Bu bölgeden çok sayıda iş adamı Rusya’ya sebze ve meyve ihracatı yapmakta.
Vize Durumu 2 Katına Çıktı
TAKA: Bölgede Rus vatandaşı çok yaşıyor mu? Yoğunluk var mı?
TİKHONOV: Biz binin üzerinde Rus vatandaşı yaşadığını sanıyoruz. Kayıta alma şartı yok. Şuan kayıtlı olan sayısı 350 civarında tahmin binin üzerinde. Önceden yurt dışına çıkanlar kayıta alınıyordu. Şimdi böyle bir şart aranmıyor. Yoğunluk olarak baya artış var burada mesai yapan diplomat sayımız az. Biz burada 3 kişiyiz. Vize verme durumumuz iki katına çıktı. Mesela 2016 yılında 700 vize verdiysek geçen yıl 1800’ün üzerinde vize verdik Türk Vatandaşlarına. Türk vatandaşlarının Rusya’ya gidip gelmesinde artış oldu. Şimdi sadece 3 başkonsolosluk var Trabzon’da. Bizde bir şeyi kapatmak çok kolaydır. Ama kurmak zor oluyor. Çalışmalarımız ileriye doğru artırarak devam ettiriyoruz ve ekonomik ilişiklerimizde geliştirebilirsek yani böyle kapatmak gibi konular ortaya hiç çıkmaz. Şuan da ülkeler arasında olan ilişkiler ve bu ilişkilerin gelişmesinde kapatma söz konusu değildir. Tam tersine ilave olarak yeni temsilcilikler açma gündeme gelebilir.Aile İçerisinde Güzel Dönemlerde Kötü Dönemlerde Olur
TAKA: Geçmişte bir Rusya Konsolosu; “Trabzon’un kurtuluşu, Sürmene’nin, Araklı’nın kurtuluşuna elbette saygımız var ama geçmişte yaşanan savaşları anlatmanın çok faydalı olduğunu düşünmüyorum. Güzel şeylerimizi paylaşalım” demişti.
TİKHONOV: Tarih çok boyutludur. Çok tarafları vardır. Aynı coğrafya da yaşayan çok eski tarihi olan 2 ülkenin her şeyi güzel gitmiş olamaz. Farklı, dönemleri, farklı sayfaları olabilir. Yani bu tarihtir. Burada 2 İmparatorluk olmuştur. Bir Rus İmparatorluğu ve bir Osmanlı İmparatorluğu. Genelde bu imparatorlukların sonlarının nasıl olduğunu biliyoruz. İki komşu ülkenin tabiki ilişikleri olacaktır. Bu bir aile gibidir. Aile içerisinde güzel dönemler olur, kavgaları dönemler olur. Ama nasıl olsa onlar beraberdir. Komşu olan ülkelerde halklarda farklı dönemlerden geçebilirler ama nasıl olsa birbirlerinin yanındadırlar.
Projelerimiz Devam Ediyor
TİKHONOV: Son önemde ki ilişkilerimizde bunu göstermektedir. Çok güçlü, ileriye giden ilişkilerimiz var. Bunun göstergesi olarakta kısa dönem içerisinde bozulmuş ilişkilerimiz kısa dönem içerisinde toparlanıp şimdi yüzde 20 artış göstermekte. Rusya Türkiye’ye gaz satmakta. En modern savunma sistemlerini satmakta. Türkiye bildiğiniz gibi bir NATO ülkesidir. Yani böyle satışın yapılması da sıradan değildir. Yunanistan’da dört yüzler yok. S300’ler vardır ama S400’ler yoktur. Şuan da Türkiye’de olan ilk nükleer santrali de yapmaktayız anlaşmamız var. Türk Akımı Projesi devam etmekte. Akkuyu Santrali Türkiye’de ve Bölgede ilk olacaktır. İki ülke liderinin sık sık görüşmesini hiçbir ülkede göremezsiniz. Biz vatandaşlarımız Türkiye’de dini açıdan, kültürel açıda, milliyetçilik açısından bizim vatandaşlarımız Türkiye’de her hangi bir sorun yaşamıyor.
Yurt Dışına Çıkma Herkes Aynı Sorunlarla Karşılaşabiliyor
TİKHONOV: Bize öyle başvurular gelmiyor haberlerde görmüyoruz. Her yabancı ülkede olduğu karşılaşılan sorunlar; iş bulmaları, para kazanmalarıdır. Okul konusu olabilir. Aile geldiğinde belki Türk değil de Rus okulunda okumak isteyebilir. Bununda dolayı sıkıntı yaşayabilirler. Belki kültürel olarakta bir biri ile kaynaşma fikir alış verişinde bulunma, kaynaşma gibi organizasyonlar olabilir. Bu sorunlar yurt dışına giden her ülkenin vatandaşı yaşamakta. Teknik sorun olarak ta en çok evrak kaybetme ile karşılaşıyoruz. Ülkeden çıkış yapma gibi sorunlar ile karşılaşıyoruz. Onlara seyahat belgesi, pasaport veriyoruz. Vize ihlali dolayı sınır dışı olayları da oluyor. Bununla da karşılaşıyoruz. Sayı azdır çok değil.
Aşk Varsa Farklılığın Önemi Yok
TAKA: 1989 yılından bu yana çok sayıda Rus ve Türk vatandaşı evlendi. Sürdürenler var ayrılanlar var. Bir Türk ile Rus evlenebilir mi? Kültür farklılığını olur mu?
TİKHONOV: Bu hayatımız da en önemli olan şey aşktır. İki insan arasında aşk varsa uzaydan gelen biri ile de evlilik yapabilirsiniz. Burada kültür ve din farklılığının önemi yoktur. Ortada sevgi varsa sıkıntı var. Ama her yerde de farklı aileler vardır. Ayrılan Türk vatandaşından da ayrılır Rus vatandaşından da. İstatistiklere bakarsak Rusya’da daha çok boşanma vardır karma evliliklerde. Bu bölgede en az 300 kişi vardır.
Üniversiteler Arasında İlişikler Kuruluyor
TAKA: Ticari, sosyali, ekonomik ilişkileri Trabzon ile Bölge geliştirmek için projeleriniz var mı?
TİKHONOV: Yani sizin ülkenizde her ilde üniversite var. İyi olan üniversiteler vardır. Üniversiteler arasında ilişkiler vardı. Onlarda bir ara durmuştu. Şimdi bunların başlaması ve devam etmesi üzerine çalışmalarımız var. Öğrenciler ve öğretmenler arasında alışverişler var. Şuan KTÜ ile Soçi Üniversitesi arasında ilişkiler var. Gelecek ay da KTÜ ile Krasnodar’a gönderiyoruz. Orada ki teknik Üniversitesi ile iş birliği konusunda görüşmeler yapacaklar. Erzurum Atatürk Üniversitesi ile iyi ilişkilerimiz var. Konsolosluğumuz 11 ili kapsar.
Suriye’nin Geleceği Suriye Halkına Bağlıdır
TAKA: Suriye ile ilgili ne düşünüyorsunuz ne olacak?
TİKHONOV: Öncelikle Suriye’nin geleceği Suriye halkına bağlıdır. Suriye halkı nasıl devam edeceğini nasıl uygun bulursa o şekilde olacaktır. Orada ki bu iş savaşa dahil olan ülkeler çözüm üzerinde çalışan ülkeler Rusya, Türkiye, İran, ABD bunlar nasıl olsa oraya dahil olmuş devletlerdir ve onlar beraber Suriye’de ki teröristleri yok etmeli. Bu topraklarda yaşama hakkı olan tüm hakların devletin geleceğine katılmasının sağlanması gerekiyor. Tüm sorunlar barışçıl şekilde konuşularak çözülebilirdi. Şimdi savaşmaktan herkes yorulmuştur. Teröristler ile savaşmak bir şeydir. Ama bir savaşa girmek farklı bir şeydir. Önemli olan bir faktörde orada bulunan bazı grupların başka birisi tarafından orada ki durumu stabilize etmeye çalışmamalı. Hiç kimse bunu yapamaz. Tabi ki Suriye devletinin toprak bütünlüğü korunmalı ve orada yaşayan halkların aynı ortamda yaşaması sağlanmalı.
Bir Anda Ortaya Çıkmadı
TAKA: DAEŞ nasıl ortaya çıktı bir anda? DAEŞ’i biz terör örgütü olarak görüyoruz. Nasıl kuruldu size göre nerden destek alıyor ne yapmak istiyor?
TİKHONOV: Önce şunu belirteyim İslam ile ilgili uzman değilim. IŞİD diyoruz biz buna. Bu bir anda ortaya çıkmış bir örgüt değildir. Bu önceden El kaide olarak bilinen terör örgütünün bir kısmıdır. Bunlarda Suriye’de ortaya çıkmadı. Irak ile Libya’da ortaya çıkmış merkez ofisleri orada bulunmakta. Yani bunu kim dizayn etmiştir? Bunu söylemek zordur. Irak’ta, Suriye’de ki bin yıllarca tarihi olan miraslara el kaldıran, patlatmaya çalışan bu örgütün ne düşündüğünü ve kime karşı savaştığını anlamak biraz zordu.
TAKA: FETÖ’yü terör örgütü olarak görüyor musunuz?
TİKHONOV: Yani bunda da durum aynı önce konuştuğumuz durum gibi. Formalite olarak terör grupları listesinde geçmiyor. Komşu Ukrayna’da bazı radikal gruplar vardır. Onlar direk bizim devletimize karşı savaşmaya çağrıda bulunan tehlike yaratan listeye alınmıştır. Terör örgütü olarak geçmektedir. Rusya’ya karşı açıktan savaş açmayı ve bizim devlet başkanımız devrilmesini istiyorlar. Ondan dolayı bizde terör örgütü olarak geçmektedir. Burada da FETÖ devlete karşı, devleti yıkma için faaliyet bulunduğu için terör listesine alınmıştır. Böyle sayılmaktadır.
Rusya’da Yaşamak İsterim
TAKA: Emekli olduğunda nerede yaşamak istiyor ve en çok hangi ülkeyi sevdiniz?
TİKHONOV: Ben Rusya’da yaşamak isterim. Ben görev sürem de tüm Avrupa ülkelerini gezdim. Çok güzel çok ilginç ülkeler var. Ama hayatımı Rusya’da devam ettirmek isterim. Ve bir deniz kenarında yaşamak isterim Soğuğu pek sevmiyorum ama ılık bir deniz kenarı.
Ailem Rusya’da Yaşıyor
TAKA: Kendisi için ailesi için zor oluyor mu?
TİKHONOV: Okullar konusunda sıkıntı oluyor. 7’inci sınıfta oğlum var. Buraya gelemiyor okul olmadığı için. Eşimde Dış İşleri Bakanlığı’nda çalışıyor. Yılbaşında geldiler birde yaz tatilinde.
Yeterli Talep Yok
TAKA: Ruslar için okul açılsa yeterince çocuk var mı?
TİKHONOV: Yeterli olamayabilir. Burada izin de verilmez. Bizim Rus okullarımız Ankara’da, Antalya’da, İstanbul’da var. Bizim açmamıza imkan yok. Talep olamaya bilir. Bu kolay bir şey değil. Sınavlar için Rusya’da gitmek gerekiyor. Eğitim sistemimiz biraz değişik.
Zeki SANCAK
