Kültürün önemli bir yansıması olan giyim kuşam, bir fotoğraf sergisinin konusu oldu. Kıyafetleri ve stili ile  fotoğraflarda yer alan kadınlar ise Trabzon kadınları… 

Kapsamı, yakın tarihimiz. Hazırlayan ise Trabzonlu bir kadın olan  Yüksel İskender Aksu. Kendisi, Kadın Platformu Başkanı olarak Ankara’da faaliyet gösteriyor ve orada yaşıyor. Sergiyi, Cumhuriyetimizin kuruluşunun 100. Yılı dolayısıyla Trabzon’a getiriyor. 

Tarihi Süreçte Kadın Giyinişi-Trabzon adını taşıyor

Sergide 1935 yılından birinci dönem milletvekili olarak seçilen, Seniha Hazal. 1919 yılından Seher Akbulut, 1926 yılından Süreyya Hulusi, 1927 Lütfiye Yaylacıoğlu ve onun arşivinden fotoğrafları ile birçok başka fotoğraf da yer alıyor. Bugün hayatta olanlar da var aralarında.  

Volkan Canalioğlu’nun, Faruk Özak’ın, Ezel Yardımoğlu’nun,  Behice  İskender’in eşleriyle düğün fotoğrafları örneğin. Kırsal kesimden kadınlar da var. Farklı kıyafetleriyle küçük çocuklar da… O günkü kullanım şekli ile Trabzon hasırı da. Son derece ilgi çekici olan ve yoğun bir biçimde ziyaret edilen sergiyi Yüksel İskender Aksu ile konuştuk.

TAKA: Trabzon Kadın platformu hakkında bilgi verir misiniz?

YÜKSEL İSKENDER AKSU: Ankara ‘da Trabzon Vakfı’nın çatısı altında özerk çalışan bir kadın topluluğuz. Onlar sağ olsunlar mekan verdiler bize. Bu açıdan çok destek oldular.  Bizim kadın alanında özgür çalışabilmemiz için de ellerinden gelen desteği verdiler.

TAKA: Nasıl doğdu sergi fikri?

YÜKSEL İSKENDER AKSU: 2009 yılında doğdu sergi fikri. Ben Trabzonluyum 20 yaşına kadar burada yaşadım. Ondan sonra Ankara’ya gittim. Öğretmen kökenliyim. Çok az öğretmenlik yaptım bankacı olarak emekli oldum Ankara’da. Tüsiad,Tema Vakfı gibi sivil toplum kuruluşları ile çalıştım. Ankara’da oturan Trabzon kökenli kadınlarla Trabzon Kadın Platformu’nu kurduk ve Trabzon kadınına nasıl ulaşırız dedik. Ancak kültürünü yansıtarak bunu yapabiliriz diye düşündük. Bu kültürün de en güzel belgesi fotoğraflardır. Yıllara göre olan çok eski fotoğraflar… Çok eski fotoğrafları bulabilmek için ailelerin kapısını  çaldık.

 Trabzon Vakfı, Trabzon etkinlikleri yapıyor. Orada ulaşabildiklerimizden, Trabzon’dan Ankara’ya gelenlerden, istedik. Radyo programları yaptık, röportajlar yaptık. Buralardan fotoğraf talebimizi ilettik.  Bize göndermeye başladılar.  Posta yoluyla kişiler aracılığıyla çok sayıda fotoğraf geldi.

TAKA: Bunlar arasında seçim yaparken nelere dikkat ettiniz?

YÜKSEL İSKENDER AKSU: Seçim yapmak zor oldu. Çünkü bizim aradığımız fotoğraflar kültürün parçası olması gereken fotoğraflardı. Takısı, giysisi, ayakkabısından, elbisesine kadar ya da gelinliğinden, nişan kıyafetine kadar. 

Ya da bir geleneği anlatan giysiler olması gerekiyordu. Bu özelliklere sahip resimleri seçtik. Altını ile tüm geleneksel özelliklerini işleyerek bir belgesel halinde sergiler açtık.  O sergileri de bir koleksiyon kitap haline dönüştürdük.  Tarihte ilk kez kadınların giyinişi bir kitap oldu dediler.

TAKA: Sergi olarak da mı ilk?

YÜKSEL İSKENDER AKSU: Sergi olarak da kitap olarak da ilk. Hatta Ankara’da biz bunu sergilerken; Ankaralı kadınlar da böyle bir sergi yaptılar. Bu sergi; Cumhuriyetimizin 100. yılı nedeniyle yapmamız gerektiğine inandığım bir etkinlikti.  Çünkü Trabzon kadını, mücadeleci, akıllı zeki ve çok çalışkan bir kadındır. 

Aileyi, köylü- kentli kadın olarak, yönetebilme özelliğine sahiptir. Bu özelliklerini kamusal alana çekmek, sosyal yaşama katmak, toplumsal hayata katmaları gerektiğini düşünüyorum..  Atatürk  diyor  ya ‘Şuna inanmak lazımdır ki dünya üzerinde  gördüğünüz her şey kadının eseridir!” Buna Trabzon kadını bir örnektir.

TAKA: Sergiye gelenleri konuşalım biraz da. Kadınlar mı erkekler mi? Tepkileri nasıl?

YÜKSEL İSKENDER AKSU: Erkekler de bayağı geldi sergiye. Kadın erkek ayırımı yapmıyoruz. İkisi de aynı kültürün içinde iç içe. Onlar da anneannelerini, ninelerini anlatıyorlar. Eşlerini alıp gelenler var. Kadınlardan da eşlerini alıp gelenler oluyor. Açılışımızı Ortahisar Belediye Başkanı Ahmet Metin Genç Bey yaptı. 

TAKA: Elinizdeki fotoğraflar bu kadarla mı sınırlı?

YÜKSEL İSKENDER AKSU: Hayır, elimizde çok sayıda fotoğraf var. Ancak butik bir yer burası. Salonumuz küçük. Ne kadar çarpıcı ve az materyal getirilebilir ise onları getirdim.  Özel aracımızla eşimle birlikte geldik. Otomobil ne kadar alabilirse o kadar. Yoksa  arşivimiz çok geniş ve çok güzel.