Bunun üzerine benzinli çay motorları yerini elektrikle şarj olan ve akülerle çalışan çay toplama motorlarına bıraktı. İlk etapta aküleri sırtta taşınan ve kablo vasıtasıyla eldeki toplama kısmına elektrik verilen motorlar, şimdilerde yerini daha kullanışlı çay motorlarına bıraktı.
Giderek küçülen ve üreticileri çay makası derdinden kurtaran makineler, Artvin, Rize ve Trabzon illerinde yaygınlaşmaya başladı. Geleneksel yöntem olan çay makasları da kimi üreticiler tarafından rafa kaldırıldı.
"İşçiye Gerek Duymuyoruz"
Çay toplama motorlarının yaygınlaşmasıyla işçilere olan ihtiyacın giderek azaldığını ifade eden çay üreticisi Ayşe Kutlu, “Sezonumuz başladı. Biz de 'Bismillah' diyerek çaylıklara girmeye başladık. Çayın durumu şu an güzel gözüküyor. İnşallah böyle devam eder. Çay toplama motorları ile toplama yapıyoruz. Bu benim için rahatlık, daha kolay oluyor. Elimde fazla yorulmuyor. Çay üreticileri, yabancı işçilerin istediği fiyatı veremiyor. Herkes almıyor ama alan da oluyor. Çay toplama motorları ile çay toplamak benim için artık çok kolaylaştı. Herkes için kolaylaştı. Rahat topluyoruz, çok yorulmuyoruz ve işçiye de gerek duymuyoruz. Yabancı işçiler de Türkiye'ye girmez. Paramız da bizde kalır” dedi.
"Herkes Kendi İşini Kendi Yapıyor"
Çay motorlarıyla çay toplamanın eski makaslara göre daha kolay olduğunu söyleyen Murat Kutlu ise, “Havaların güzel gitmesi, iklim şartları ve 10 günde yağan yağmurla birlikte güzel bir çay sezonu bekliyoruz. Normalde biz sezonu ay sonu bekliyorduk. Havaların güzel olmasıyla çay erken geldi. Güzel de bir fiyat açıklanırsa, bizim için güzel bir sezon olur. Çay makasları daha zor oluyor. Makinelerle çay toplamak daha kolay. Yorucu olmuyor. Bizim fazla bir çayımız olmadığı için makasla kendi kendimize zaman geçiriyoruz. Herkes kendi işini kendi yapıyor. İmece usulü oluyor. Bence yabancı işçiler gelmesinler. Doların ülkemizde çok yüksek olması nedeniyle işçilerin beklediği fiyatı veremiyoruz. Onlar da artık bizi tercih etmiyor” dedi.
"Çay Toplayıcıları İçin Bu Makineler Velinimet"
Çay motoru satışı ve tamiri gerçekleştiren Rizeli esnaf Musa Uzun, vatandaşların çaylarını makas yerine artık motorlarla kesmeye başladığını belirterek, “Vatandaşlar çay toplamak için acele ettiği için eski tip makasları umursamıyor. Teknolojiye de ayak uyduruyor. Bu yeni tip makinelerle çay toplamak çok kolay oluyor. Vatandaş da iş yükünü azaltarak hızlı hızlı çayını topluyor. İlk başta acemilik yaşıyorlar ama biraz eli alıştığı zaman makasla 250-300 kilo toplayacaksa makineyle beraber 500-600 kilo topluyor. Vatandaşın iş yükü düşüyor, yoğun rağbet var” diye konuştu.
Çay Motoru Çıkınca 'Torba Sektörü' Oluştu
Çay toplama motorlarının yaygınlaşmasıyla toplanan çayın konulduğu bez torbalar için de ayrıca bir sektör oluştu. Çay makaslarına takılı olan torbalar, elektrikli çay motorlarına entegre edilemeyince tek elle kullanıldığı için ağırlık olmaması amacıyla basit bir hazne ile çaylar bir torbada toplanıyor. Plastik su borularıyla basit bir şekilde yapılan kasnağa dikilen bez torbalar, üreticilerin çay toplama sırasında işinin kolaylaşmasına olanak sağlıyor.
Teknolojinin ilerlemesiyle yeni ürünlerin ortaya çıktığını dile getiren Rizeli esnaf Ebubekir Daloğlu, “Şu anda 1-2 senedir piyasaya giren bir torbadır. Motor için çok kullanışlıdır. Şu anda rağbet bunlarda. En iyi şekilde tasarlanıp hizmet veriyoruz. Yeni torbalar piyasaya çıktı. Artık bezi su borusuyla Rize usulü teknolojiyle yeni bir torba ürettik” dedi.
"Makas Her Zaman Makastır"
Makasların vatandaşlar için vazgeçilmez olduğunu da sözlerine ekleyen Daloğlu, “Makassız da olmaz. Motorun peşinden makas geliyor. Vatandaş ikisine de rağbet gösteriyor. Genellikle motor daha önde. Yaşlılar motoru tercih ediyor. Bir sete girdiği zaman 15 dakikada seti bitirebiliyor. Makasla daha uzun sürüyor. Makas her zaman makastır. Motor biter, makas bitmez. Şu an 350 TL'den 600 TL'ye kadar makas var” ifadelerini kullandı.
