Türkiye’de tarım ve hayvancılık sektörü tarihinin en zorlu dönemlerinden birini yaşıyor. Özellikle yem fiyatlarındaki fahiş artış, üreticinin belini bükerken, bu durum doğrudan kırmızı et fiyatlarına da yansıyor. Tüketici için et artık lüks bir besin haline gelirken, üretici hayvanını besleyemez duruma geldi.
Yem Fiyatlarında Rekor Artış
Nisan 2025 itibarıyla yem fiyatları ton başına şu seviyelere ulaştı:
Besi yemi: 11.400 – 12.200 TL
Süt yemi: 10.500 – 11.300 TL
Buğday kepeği: 8.200 TL
Mısır ezmesi: 9.500 TL
Arpa: 8.900 – 9.200 TL
Geçtiğimiz yıla göre yem fiyatları %40’tan fazla arttı. Kuraklık, döviz kuru artışı, ithalata bağımlı hammadde politikası ve yüksek girdi maliyetleri bu artışın temel nedenleri olarak öne çıkıyor.
Et Fiyatları Tavan Yaptı
Yem maliyetlerinin yükselmesi, hayvanların besi performansını düşürüyor, bu da karkas et verimini azaltıyor. Sonuç olarak kırmızı et fiyatları fırlıyor:
Dana karkas et: 692 TL/kg
Kuzu eti: 825 TL/kg
Kıyma: 710 TL/kg
Kuşbaşı: 750 TL/kg
Eurostat verilerine göre Türkiye, Avrupa’da “iki günde bir etli yemek yiyemeyen” nüfus oranında ilk sırada. Bu oran %39,1 ile ciddi bir toplumsal yoksunluğa işaret ediyor.
Peki Yem Fiyatları Neden Bu Kadar Yüksek?
Uzmanlara göre temel sebepler:
Yem hammaddelerinde ithalata bağımlılık
Kuraklık nedeniyle azalan iç üretim
Mazot, gübre, elektrik gibi girdi maliyetlerindeki artış
Döviz kurundaki yükseliş
Arpa ve mısırda ihracata izin verilmesi
Yetersiz devlet regülasyonu
Çözüm Önerileri Masada
Uzmanlar ve üretici örgütleri, bu krizden çıkış için şu adımların atılması gerektiğini vurguluyor:
Yem hammaddelerinde yerli üretim artırılmalı
İthalat yerine üreticiye doğrudan destek verilmeli
TMO aracılığıyla yem fiyatları regüle edilmeli
Arpa ve mısır ihracatına sınırlama getirilmeli
Küçük ölçekli karma yem fabrikaları desteklenmeli
Üretim Olmadan Tüketim Olmaz
Hayvancılığın sürdürülebilirliği yem fiyatlarının kontrol altına alınmasına bağlı. Aksi takdirde et üretimi düşmeye devam edecek, fiyatlar daha da artacak ve dar gelirli vatandaşın sofrasında et giderek daha az yer bulacak. Yetkililerin, üreticinin ve tüketicinin sesine kulak vererek acil ve kalıcı çözümler üretmesi şart.
