Dana eti 432 TL’ye ulaştı, Türkiye Eurostat verilerine göre et tüketemeyenler sıralamasında ilk sırada. Uzmanlar uyarıyor: Et artık beslenme değil, lüks tüketim ürünü.
Uzmanlara göre, kırmızı et artık sağlıklı beslenmenin temel bir parçası değil, yüksek gelir grubunun ulaşabildiği bir ayrıcalığa dönüştü. Özellikle Ramazan ve Kurban bayramı gibi dönemlerde geleneksel sofralarda bile yer bulamayan kırmızı et, yerini bakliyata bırakıyor.
Avrupa’da zirvedeyiz: Et tüketemeyenler sıralamasında birinci
Eurostat’ın 2023 verilerine göre Türkiye, “İki günde bir et, tavuk veya balık tüketemeyenler” kategorisinde %39,1 oranla Avrupa’da ilk sırada yer aldı. Türkiye'yi Romanya (%23,2), Bulgaristan (%19,9) ve Slovakya (%17,8) takip ediyor. Bu tablo, Türkiye’de her iki kişiden birinin et tüketiminden mahrum kaldığını gösteriyor.
Kırmızı et tüketimi dünya ortalamasının altında
Et ve Süt Kurumu’nun raporuna göre, Türkiye’de kişi başı kırmızı et tüketimi 18,44 kilogramda kalırken, dünya ortalaması 28,5 kilogram. Uruguay, Arjantin gibi ülkelerde bu oran 40 kilogramın üzerine çıkıyor. Uzmanlar, Türkiye’nin düşük tüketim seviyesinin tarım politikalarındaki eksiklikler ve gelir dağılımındaki eşitsizlikle doğrudan ilişkili olduğunu belirtiyor.
Bayram sofralarında kırmızı et yok
Türkiye Ziraat Odaları Birliği verilerine göre, dana eti fiyatı şubat ayında 644,37 TL iken, mart ayı sonunda 692,12 TL’ye yükseldi. Sadece bir ayda yaşanan %7,4’lük artışla birlikte birçok hane bayramda et yerine bakliyat ve tavuk tüketmeye yöneldi.
Et fiyatları neden bu kadar arttı?
Ekonomistler, et fiyatlarındaki artışın nedenlerini şöyle sıralıyor:
Artan yem maliyetleri
Hayvancılıkta üretim düşüşü
İthalat politikalarında belirsizlik
Yetersiz devlet desteği
Gıda enflasyonundaki sert yükseliş
Bu nedenlerin birleşimiyle birlikte kırmızı etin fiyatı, dar gelirli vatandaşın alım gücünü aşar hâle geldi.
Sağlık alarmı: Protein eksikliği yayılıyor
Beslenme uzmanları, kırmızı etin çocuklar, yaşlılar ve kronik hastalar için hayati bir protein kaynağı olduğunu vurguluyor. Uzmanlar, “Yetersiz protein alımı; bağışıklık zayıflığı, kas erimesi ve zihinsel gelişim geriliğine yol açar,” diyerek acil önlemler çağrısında bulunuyor.
Çözüm ne olabilir?
Uzmanlara göre, kırmızı etin yeniden sofralara dönebilmesi için şu adımlar atılmalı:
Et ve Süt Kurumu aracılığıyla sübvansiyonlu et satışı
Dar gelirliye yönelik gıda destek kartları
Yerli hayvancılığa daha fazla teşvik
Et ithalatı yerine sürdürülebilir üretim politikaları
Bu adımlar atılmazsa, kırmızı et bir lüks olmaya ve yalnızca belli bir kesimin erişebildiği bir ürün olarak kalmaya devam edecek.
