BİTKİSEL ÖZELLİKLERİ
Yonca, 50–80 cm boylarında ve oldukça derin bir kök sistemine sahiptir. Uygun toprak koşullarında kökleri 8-10 metreye kadar inebilir, etkili kök derinliği ise 120–180 cm’dir. Bu özelliği, onu kuraklığa karşı dayanıklı hale getirir. Otlatmaya oldukça dayanıklı olan yonca, mera ıslah çalışmalarında da yaygın olarak tercih edilir.
BESİN DEĞERİ VE YEM OLARAK KULLANIMI
Yonca, içerdiği yüksek protein ve yaklaşık 10 farklı vitaminle yem bitkileri arasında en besleyici türlerden biridir. Ahır besiciliğinde özellikle süt verimini %30’a kadar artırdığı tespit edilmiştir. Köklerinde bulunan rhizobia bakterileri sayesinde topraktaki azotu sabitleyerek verimli ve sürdürülebilir bir tarım zemini oluşturur. Genellikle biçilerek hayvanlara verilir, nadiren doğrudan otlatmada kullanılır.
TARİHÇESİ: TUNÇ ÇAĞI'NDAN BUGÜNE
Yoncanın tarihi, Tunç Çağı’na kadar uzanır. Türkiye coğrafyasına özgü bir bitki olan yoncanın, ilk kez İran topraklarında at yemi olarak kullanıldığı tahmin edilmektedir. Antik Yunan topraklarına Pers orduları aracılığıyla girmiş, 17. yüzyıldan itibaren Avrupa’da düzenli olarak tarımı yapılmaya başlanmıştır. 19. yüzyılda Amerika kıtasında da yaygınlaşan yonca, günümüzde başta ABD ve Şili olmak üzere birçok ülkede büyükbaş hayvanların beslenmesinde temel rol oynamaktadır.
TÜRKİYE’DE ÜRETİM VERİLERİ
TÜİK verilerine göre, 2004 yılında Türkiye’de 320 bin hektar alanda yonca ekimi yapılmış ve 2 milyon 300 bin ton yeşil ot ile 2 milyon ton kuru ot elde edilmiştir. Bu veriler, yoncanın hayvancılık açısından ne denli kritik bir ürün olduğunu ortaya koymaktadır.
YETİŞME KOŞULLARI VE TOPRAK SEÇİMİ
Yonca için en uygun topraklar; tınlı, kumlu-tınlı, kireççe zengin ve pH değeri 6.5’in üzerinde olanlardır. Ayrıca fosfor ve potasyum bakımından zengin topraklar, yüksek verim için olmazsa olmazdır. Taban suyu düşük alanlar ise kök gelişimi açısından idealdir.
