Tarihe, TUSAŞ Saldırısı olarak geçen ve beş kişinin şehit olmasına neden olan kanlı olayı bazı çevreler, tesiste üretilen silahların insanların ölümüne neden olmasına tepki olarak yapıldığı fikrini öne sürmüşlerdi. Bu görüşlerin ne kadar doğru, ne kadar geçerli olup olmadığını dünyadaki diğer şirketlerin satış gelirlerine bakarak anlayabiliriz.
Birilerine göre savunma sanayii diye adlandırılan bu sektör, bir başkasına göre savaş sanayii olarak görülebilir.
Counterpoint Market Intelligence adlı kuruluşun yaptığı araştırmaya göre 2023 yılında en çok satış yapan 50
savunma (!) şirketi içinde tam 24 ABD’li şirket bulunuyor. Uçak kazaları ve grevlerle sarsılmasına rağmen uçak şirketi Boeing 77.8 milyar dolar ile listenin ilk sırasında yer almış. İkinci sırayı 70.8 milyar dolarla Fransız- Alman ortaklığı Airbus alırken, üçüncü sırada 68.9 milyar dolarla yine bir ABD şirketi olan RTX yer alıyor. Ardından Loocheed Martin 67.6 milyarlık satış geliriyle dördüncü sırayı, beşinci sırayı da 39.3 milyar dolarla Northrop Grumman adlı şirket alırken, altıncı sırada GE Aerospace, yedinci sırada yine bir Fransız şirketi olan Safran bulunuyor. Sekizinci sırada 19.4 milyar dolarla ABD’den L 3 Harris yer alırken, dokuzuncu sırada İtalyan helikopter üreticisi Leonardo (16.5 milyar dolar) ve 10’uncu sırada da İngiliz BAE System 14.8 milyar dolarlık satışıyla yer almaktadır. İlk 50’nın içine ABD’den Honeywell, Textron, Elon Musk’ın SpaceX şirketi (4.5 milyar dolar) ve Türk kökenli Özmen Ailesi’ne ait Sierra Nevada (SNC) adlı şirket 1.8 milyar dolarlık satış geliriyle girebilmeyi başarmış.
Türk asıllı Tufan Erginbilgiç’in CEO’su olduğu İngiliz Rolls Royce listeye 14.2 milyar dolarla 11’inci sıradan girmiş.
Çinli AVIC 13.3 milyar dolarlık gelirle 13’üncü olabilirken, Kanadalı uçak üreticisi Bombardier 8 milyar dolarlık satışla 16’inci sırada yer almış. Alman MTU 5.8 milyar dolarla 20’inci, İsrailli Israel Aerospace Industries 5.3 milyar dolarla 24’üncü sırada yer bulabilmiş. Güney Kore ve Japon şirketleri de listenin devamında yer alabilmiş. Brezilyalı uçak üreticisi Embrarer de 5.3 milyar dolarlık satışla sıralamada 25’inci olmuş.
Türkiye savunma sanayinin gözde kamu şirketi TUSAŞ’ı 2.7 milyar dolarlık satış geliriyle 38’inci ve son yıllarda öne çıkan özel girişim Baykar Şirketi’ni de 1.8 milyar dolar satışla 49’uncu sırada görmekteyiz.
Bu listenin yanı sıra bir başka rapor da bu sektördeki şirketleri değerlendirdi.
İsveç’in başkenti Stockholm’de bulunan ve silahlanma karşıtlığıyla bilinen Uluslararası Barış Araştırma Enstitüsü'nün (SIPRI) yayınladığı son rapor, sektöründeki en büyük 100 şirketin gelirlerinin de 2022'ye göre yüzde 4,2 artışla 2023 yılında 632 milyar dolara ulaştığını göz önüne seriyor. Rapor, dünyanın en büyük 100 silah (!) üreticisi arasında bulunan üç Türk şirketi ASELSAN, BAYKAR ve TUSAŞ'ın satış gelirlerinin ise 6 milyar dolara ulaştığını kaydediyor.
SIPRI’nın listesinde bulunan ABD’li 41 şirket, 2022'ye göre gelirlerini yüzde 2,5 artırarak silah satışından 317 milyar dolar gelir kaydetmiş. Bu rakam, ilk 100 listesindeki toplam silah gelirlerinin yarısını oluşturuyor.
SIPRI listesinin yedinci sırasında Rus ROSTEC, devamında ise Çin şirketleri AVIC, NORINCO ve CETC yer alıyor. SIPRI raporunda listede bulunan üç Türk şirketlerinin gelirlerini arttırdığı ve ihracat başarısıyla, Türk Silahlı Kuvvetleri'nin yerli ve milli ekipman edinmeye yönelik politikası da destek verdikleri dile getirildi.
Listede 54'üncü sırada bulunan ASELSAN, gelirlerini yüzde 12 artırarak 2023'te 2,440 milyar dolara yükseltip listenin 54’ünci sırasında yer almış. Akıncı, Kızılelma ve TB2 gibi yerli ve milli SİHA üreten BAYKAR'ın silah satışını yüzde 25 arttırarak 1.9 milyar dolar gelirle listede 69’uncu sırada yer edinmiş. KAAN, HÜRJET gibi yerli ve milli savaş jeti üreten TUSAŞ da gelirlerini yüzde 45 artırarak 1,7 milyar dolarlık listenin 78’inci sırasına çıkmış. yükseltti.
İsveç merkezli SIPRI adlı kuruluşun bu listesinde yer alan Rus devlet şirketi ROSTEC’in silah satış gelirinin yüzde 49 oranında arttığını ve 21.7 milyar dolara çıktığını belirtiyor.
Şimdi bu satış rakamlarına ve artışına bakarak, hangi ülkelerin, hangi şirket ve kurumlarının ne kadar silah satışı yaptığını rahatlıkla görebiliyoruz.
Dünyanın farklı bölgelerindeki savaş ve çatışmalar en çok da bu ülkelerin işine yaramakta, böylece daha çok savaş uçağı, silah ve mühimmat satmakta, bu da daha çok sivil veya asker insanın ölmesine neden oluyor. Barışın hüküm sürdüğü, savaşsız bir dünya dileğiyle.
Mutlu yarınlar Türkiyem.
