Nisan ayı, tarımda afet ayına dönüştü
Türkiye, Nisan 2025’te son yılların en yıkıcı zirai don olaylarından birini yaşadı. Kar yağışı ve aşırı soğuklar; başta Malatya, Karaman, Giresun, Erzincan, Manisa, Bursa ve Elazığ olmak üzere çok sayıda ilde milyonlarca meyve ağacına büyük zarar verdi. Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, yaşananları “Tarihimizin en büyük zirai don olaylarından biri” olarak nitelendirdi.
Malatya’da Kayısı Alarmı: “Tamamını Kaybettik”
Dünya kuru kayısı üretiminin yüzde 85’ini karşılayan Malatya’da, kar sonrası gelen don felaketi kayısı üretimini bitme noktasına getirdi. Malatya Ticaret Borsası Başkanı Ramazan Özcan, “500 milyon dolarlık gelir sağlayan kayısının tamamını kaybettik” açıklamasında bulundu.
Fındıkta Yüzde 25 Kayıp: Karadeniz Endişeli
Giresun, Trabzon ve Ordu’da fındık üreticileri endişeli. İlk tespitlere göre fındıkta:
Ordu’da: %30-40
Giresun ve Trabzon’da: %20-25 kayıp öngörülüyor.
Trabzon Ziraat Odası Başkanı Hasan Kozoğlu, “Don etkisi çiçeklerin dökülmesiyle daha net ortaya çıkacak” dedi.
Karaman’da 16 Milyon Elma Ağacı Dondu
Karaman’da, 16 milyon elma ağacının don nedeniyle büyük zarar gördüğü bildirildi. Ziraat Odası Başkanı Mehmet Bayram, “Gece -11 dereceyi gördük. Pervane, saman, lastik yaktık ama yeterli olmadı” diyerek yardım çağrısı yaptı.
Manisa, Çorum, Tunceli ve Kayseri de Felaketten Kaçamadı
Manisa’da üzüm bağları zarar gördü, 130 bin dekar alanda hasar var.
Çorum Oğuzlar’da ceviz ağaçları tamamen yandı. “Bir tane bile kurtulan ağacımız yok” denildi.
Tunceli Ulukale’de coğrafi işaretli dut zarar gördü.
Kayseri’de buzla kaplama yöntemi kullanıldı, fakat -15 dereceyi gören soğukta etkisi sınırlı kaldı.
İznik ve İnegöl’de Don Neredeyse Tüm Ağaçları Yaktı
İznik Ovası’nda meyve ağaçlarının %90’ı zarar gördü. İnegöl’de çiftçiler, bahçelerinde ateş yakarak ve dumanla donla mücadele etti. Ziraat Odası Başkanı Sezai Çelik, afet bölgesi ilanı ve borç ertelemesi talep etti.
Erzincan, Sivas ve Elazığ’da Bahçeler Kar Altında
Erzincan’da meyve ağaçları karla kaplandı, çiftçiler ne yapacağını bilemiyor.
Sivas Gürün’de kayısı çiçekleri döküldü, ürün beklenmiyor.
Elazığ Keban’da kayısı, ceviz ve badem ağaçları don nedeniyle büyük zarar gördü.
Don Hububata Yaradı
Tüm bu olumsuzluklara karşın hububat üreticileri umutlu. Henüz filizlenmemiş buğday ve arpa, kar yağışından olumlu etkilenirken, yer altı su kaynaklarının dolması verimi artırabilir.
Çiftçi Destek Bekliyor
Birçok üretici, TARSİM dışında kalan alanlar için acil destek çağrısı yapıyor. Bölgesel afet ilanı, borç erteleme ve doğrudan gelir desteği talepleri artarken, gözler Tarım ve Orman Bakanlığı ile AFAD’ın atacağı adımlarda.
Bu süreçte yaşanan tablo, sadece tarım üretimini değil, gıda tedarik zincirini ve iç piyasadaki fiyatları da etkileyecek gibi görünüyor. Türkiye tarımı, felaketin etkilerini azaltmak için şimdi siyasi irade ve yapısal önlem bekliyor.
