Modern yaşamın vazgeçilmez unsurlarından biri de otomobildir. Sağladığı kolaylık ve konfor sayesinde hemen herkesin sahip olmak istediği otomobil 20’nci yüzyılın başlarında bu topraklarda görülmeye başlanmış, 1900’lü yılların ortalarından itibaren otomobil kullanımı iyice yaygınlaşmıştır. Peki, Trabzon’da ilk özel otomobil kime aitti? Bu sorunun cevabını araştırdığımızda karşımıza çok ilginç bir isim çıkmaktadır: Yahya Kaptan.
Evet, Trabzon’da ilk özel otomobilin sahibi, iskele kâhyası Yahya Kaptan’dı. Kayıkçı ve mavnacıların lideri olan Yahya Kaptan oldukça zengin bir kişiydi. Bir yazarın ifade ettiği üzere, “Yahya, Çömlekçi Mahallesi’nde Camii’nin 50 metre arkasında Sağıroğlu Otel’e 100 metre mesafedeki bir evde doğmuş, Yahya’nın evi de öyle sıradan bir ev değildi. Evde kubbeli hamam bile vardı”.
Yahya Kaptan’ın hayatının ele alındığı bir eserde O’nun iktisadi durumu hakkında bilgiler verilirken, Kâhya’nın varlıklı bir ailenin çocuğu olduğu, babadan kalan mallar dışında kayıkçılar kâhyalığından da iyi paralar kazandığı belirtilmiştir. Burada verilen bilgilere göre, Trabzon’da kayıkçılar elde ettikleri parayı loncaya teslim ederdi. Kâhya ise bunları bölüştürür ve belirli bir miktarını da kendi ve yardımcılarına alırdı. Kâhya’ya ait iki büyük kotra vardı ve bunlar da sık sık Rusya’ya giderdi. Kâhya’ya ait ayrıca kayıklar ve motorlar da bulunuyordu.
İşte böylesine zengin olan Yahya Kaptan, Trabzon’da vilayet makamının dahi özel arabası yokken, güzel ve gösterişli bir arabaya sahipti. Zira 1921’de Trabzon Valiliğine atanan Hazım Bey’in kente gelirken bindiği vapurun güvertesinde Kâhya Yahya’nın satın alıp getirttiği kırmızı arabası da bulunmaktaydı. Fakat Vali Hazım Bey’in, Kâhya’nın arabayı meşru yollardan elde edip etmediği konusunda kafasında soru işaretleri vardı. Hatıralarında aynı vapurda bulunan Kütahya Mutasarrıfı Trabzonlu Rahmi Bey’in kendisine şunları söylediğini iddia etmiştir:
Koca Trabzon’da iyi kötü birkaç kira otomobili varsa da Kâhya Hazretlerinden başka kimsenin hususi otomobili bulunmadığı gibi vilayet makamının da yoktur
Trabzon’a getirilen Kâhya Yahya’nın askeri bando klaksonlu arabası şehirde hızla ünlenmişti. Bütün Trabzon’un diline dolanan bu arabayla ilgili olarak o günlerin şahitlerinden Cahit Talas Bey Kâhya Yahya’nın otomobili hakkında şunları anlatmıştır:
Trabzonluların büyük bölümü belki de tamamı, otomobili 1920’li yılların hemen başlarında görmüşlerdi. Kırmızı renkli, o zaman bana çok şık görünen ve büyük ilgi çeken Trabzon’un bu ilk otomobili Yahya Kaptan’a aitti. Çevremizde korkuyla karışık bir sevgi ve saygınlık yaratan ve Trabzon’un toplumsal ve siyasal yaşamında önde gelen bir yeri olan Soğuksu’ya bu otomobille gider gelirmiş
Fakat araba Yahya Kaptan’a uğursuzluk getirdi. Zira araba sahibi olduktan sonra Köşk yolunda suikastta uğrayan Yahya Kaptan hayatını kaybetmişti. Cahit Talas, Kâhya Yahya cinayetinden sonrasında otomobili hakkında şu bilgiyi vermiştir; Bir gün bu şık otomobili, camları ve kaportası delik deşik olmuş durumda, Meydan’da Limonlu Sokağına yakın bir yerde yolun kenarına çekilmiş olarak gördük...
Prof. Dr. Uğur Üçüncü’nün hayat hikâyesini kaleme aldığı Yahya Kaptan’ın bu kırmızı otomobili birkaç yıl sonra, aileye uğursuzluk getirdiği düşüncesiyle liman sahasında terk edilmiş bir halde bırakılmıştır.
Böylece Trabzon’un ilk hususi otomobili maalesef sahibi gibi hazin bir sonla ortadan kaldırılmıştır.
