Bir zamanlar Anadolu’nun en önemli transit merkezlerinden biri olan Trabzon, Birinci Dünya Savaşı’nın ardından bu özelliğini kaybetmiştir. Cumhuriyetin ilk yıllarında Trabzon, içine kapanık orta ölçekli bir Anadolu kentine dönüşmüştür.
1950 yılına gelindiğinde Türkiye’de iktidar değişimi yaşanmış ve Demokrat Parti işbaşına gelmiştir. Bu değişimi fırsata çevirmek için harekete geçen Trabzonlular, kentin geri kalmışlığına bir çözüm bulabilmek amacıyla merkezi Ankara’da olmak üzere Trabzon İlini Kalkındırma Cemiyeti’ni kurmuşlardır.
Cemiyetin Trabzon şubesinde bulunan ilk müteşebbis heyeti şu kişilerden oluşuyordu: Muzaffer Korlu, Avukat Vehbi Dranaz, Şevket Çulha, Dr. Ahmet Özpeker, Zeki Yağmurdereli, Mühendis Mehmet Cinel, Mühendis Enver Tüzünsoy, Fikri Karanis ve Cumhur Odabaşıoğlu.
Kısa sürede önemli çalışmalara imza atan cemiyet, Trabzon’un kalkınması meselesini ilmi bir şekilde ele almış ve bu konu hakkında çeşitli araştırmalar yapılmıştır. Elde edilen neticeler kitap, rapor ve broşür haline getirilmiştir.
Cemiyet, 1952 yılı Eylül ayında vilayet genelinde bir kongre tertip etmeyi amaçlamış ve bu konuda il genelinde büyük bir seferberlik başlatılmıştır.
Buradaki amaç, şehrin gerçek sorunlarını kapsamlı bir şekilde ele alarak ses getirici bir kongre gerçekleştirmekti. Bu yolla Ankara’nın dikkati çekilecekti.
Kongre öncesinde oluşturulan komisyonlarda genel olarak Değirmendere’de hidroelektrik santralinin tesisi, Trabzon’da Halk ve Merkez Bankası’nın kurulması, Denizciler Bankası’nın açılması, İran transitinin tekrar canlandırılması, balık ve konserve sanayinin açılması, madenciliğin geliştirilmesi gibi hususlar ele alınmıştır.
Vilayet Kalkınma Kongresi 26 Eylül 1952 günü Sümer Sineması binasında toplanmıştır. Gündem 4 başlıktan oluşmuştur.
1.Ziraat işleri ve köycülük
2.Şehircilik ve yapı turizm
3.İktisadi işler
4.Sağlık ve sosyal işler
Kongrede, daha önce hazırlanan raporlar okunmuş, yapılan müzakerelerin ardından tespit edilen kararlar Trabzon Kalkınma Programı adıyla bir başlık altında toplanmıştır. Böylece Trabzon’un kalkınma programı da oluşturulmuştur.
Trabzon’da ilk, Türkiye’de ikinci kez yapılan kongre ulusal basında kendine yer bulmuştur. Kongrenin ardından Cemiyet yönetimi, Cumhurbaşkanı Celal Bayar ile görüşmüş, kongre kararları kendisine takdim edilmiştir. Bu görüşmenin etkileri kısa sürede hissedilmiş ve Trabzon’da Ticaret Bankası’nın bir şubesi faaliyete geçirilmiştir.
Trabzon’u Kalkındırma Cemiyeti’nin imza projelerinden biri de daha önce bu köşede de ifade ettiğim Kalkınma Mahallesi’nin kuruluşudur.
Fakat Trabzon’u Kalkındırma Cemiyeti, yukarıda belirtilen ve şehrin çehresini değiştirecek projelerden birçoğunu hayata geçirememiştir. Cemiyet yönetimi halkın ilgisizliğinden, siyasilerin ise vurdumduymazlıklarından şikâyet edip, bir süre sonra faaliyetlerini askıya almak zorunda kalmıştır.
Cemiyetin ileri gelenlerine göre Trabzon’un gerçek sorunları, futbol kadar ilgi görmüyordu. Zira Cemiyet üyeleri basına verdikleri demeçlerde Trabzon halkının üretmekten ziyade tüketmeye alıştığını ifade etmişlerdir. Ayrıca halkın futbola aşırı önem verdiği buna karşın diğer hayati meselelere aynı ilgiyi göstermediği belirtilmiştir.
Günümüze gelindiğinde ise değişen pek bir şeyin olmadığı görülmektedir. Zira Trabzon’un bilinen ve artık kronikleşmiş sorunları dururken şehir kamuoyunun asıl gündemi hep Trabzonspor olmuştur. İdareciler de bunu bildiklerinden hizmet etmek ve proje üretmek yerine Trabzonspor üzerinden oy kazanmaya çalışmaktadırlar.
Şunu ifade etmeliyiz ki siyasi partiler elbette şehrin spor kulüpleri ile ilgilenebilir, onlara imkânlar sağlayabilir.
Fakat siyasetin asıl görevi tıpkı 1950’lerde Trabzonluların yaptığı gibi memleketin gerçek sorunlarına çözümler üretmek olmalıdır.
