Merhaba değerli okurlar bu hafta ebeveynlerin çocuklarda disiplin oluşturmak için sıkça başvurduğu bir yöntem olan ödül ve cezanın biraz gerçek yüzünden bahsetmek istiyorum.

Disiplinde önemli olan nokta öz denetim oluşturmaktır. Ödül ve ceza dış denetimli, kontrolü başkasında olan davranış teknikleridir. Çocuklar dışarıdan gelen yönlendirmelerle denetlendiklerinde öz denetim becerisini geliştiremezler. 

Bazı ebeveynler ödülün olumlu etkilerinin olduğunu, ödüllendirmenin

cezalandırmaktan daha iyi olduğunu düşünmektedirler. Fakat  ödüller cezalardan farklı değildir. Ödül bir koşula bağlı olarak verilir. Çocuk tarafından cazip görülen bir

obje ya da etkinliktir. Bir objeyi ödül yapan onun bir durumun gerçekleştirilmesinin karşılığında  verilmesidir. 

Cezayı ise davranışı değiştirmek amacıyla çocuğa yönelik acı verici ya da saldırgan tutumlar olarak tanımlamak mümkündür. Uygulama olarak farklı kabul edilse de, her ikisi de özünde aynıdır, hemen hemen aynı mekanizma ile çalışmaktadır. 

Sadece biri olumlu, diğeri olumsuzu ifade eder. “Uslu durursan, istenileni yaparsan istediğin oyuncağı alırsın” diyen kişi ile uslu durmazsan oyuncak alamazsın” diyen kişinin uyguladığı birbirinden pek farklı değildir. 

 Ödül vermek çok sayıda görünmez tehlike barındırmaktadır. Ödülün yokluğu cezayla eşdeğerdir. Ödül verilmediği zaman gizli cezalandırma yaşanmış olur. Çocuk cezalandırılmış hissetmeyebilir fakat ödül, içinde barındırdığı cezalandırılma ihtimalinden dolayı ödüllendirilen çocuk ceza endişesini içinde yaşar.

Çocuğun  yetersiz kalsa veya başarısızlığa uğrasa bile olduğu gibi kabul edileceğini bilmeye ihtiyacı vardır. Bu nedenle ebeveynlerin çocuklarına koşulsuz sevgilerini hissettirmelidir.

Ebeveynler bazı durumlarda çocukların olumlu duygularını kabul ettiğini gösterirler.Olumlu duygular kadar çocuk ağladığında acı veren duygularını kabul etmek onlarla sağlıklı iletişim kurulması oldukça önem taşımaktadır. Ebeveynlerinin kucaklarında ağlamalarına izin verilen çocuklar anlaşıldıklarını ve kabul edildiklerini hissederler.

Çocuklara seçenekler sunmak ebeveynlerin tercih etmesini istediğimiz bir tutumdur. “Trafikte karşıya geçerken sağ elimi mi sol elimi mi tutmak istersin. Sen karar ver!” seçeneği sunulduğunda çocuk kendinde bir otorite ve güç hisseder aynı zamanda ebeveynler ona bir şey öğretiyor ve onu koruyor olacaktır. 

Özellikle çocuklara “sen karar ver” diye demek kendilerini güçlü hissetmelerine katkı sağlayacak olan önemli bir noktadır. Tecrübeler çocukların düşünce, duygu ve davranışlarının temelini oluşturmaktadır.

Yetişkinlerin çocuklara sunabileceği en güzel deneyim, onlarla konuşmak ve mümkün olduğunca onları dinlemektir. Yaşadıkları sayesinde çocuklar, kabul edildiğini, değerli olduğunu hissederek öğrenmelerini destekleyici ilişkiler kurmayı öğreneceklerdir. Bunu sağlamanın en pratik yollarından biri ise olumlu iletişimdir.  

Detaylı bilgi için [email protected] adresinden ulaşabilirsiniz.