Trabzon, dillere destan güzelliği ile her geleni kendine âşık eden şehir. Nefis doğası, eşsiz manzarası, bahçelerinde yetişen türlü türlü meyveleri ile doğunun en parlak duraklarından biri. Tarihi İpek Yolu’nun denize açılan kapısı. Seyyah ve gezginlerin uğrak yeri. Doğu Anadolu yaylalarında yetiştirilen ürünlerin Karadeniz’e ve nihayet oradan da İstanbul’a sevk edildiği canlı bir transit merkez.
Modern bir limanı olmasa bile her daim hareketli, kıpır kıpır bir kent Trabzon. Zira gün aşırı Avrupa’nın değişik ülkelerinden gelip Trabzon açıklarında demirleyen yüzlerce yabancı uyruklu gemi. Bu ticaretin takipçisi olmak için açılan yirmiye yakın konsolosluk.
Trabzon, Osmanlı’nın en zengin vilayetlerinden biri. Sinemaları, tiyatroları, spor etkinlikleri ile her daim hareketli bir yaşamın hüküm sürdüğü cazip bir şehir.
Trabzon, Osmanlı’nın Rusya’ya karşı sınır güvenliğini sağladığı stratejik bir nokta. Trabzon, aynı zamanda Samsun’dan başlayarak Ordu, Giresun ve Rize’nin yönetildiği vilayet merkezi.
Yani özetle19’ncu yüzyılın Anadolu’sunda, siyasi, sosyal ve ekonomik manada öncü bir şehir, Trabzon.
Fakat bu canlılığı yok eden Birinci Dünya Savaşı yılları. Acı dolu Rus işgali, muhacirlik, yitirilen canlar, yaşanan travmalar ve neticesinde savaşın ardından azalan ticaret, dışarıya kaçan sermaye ve artık yalnızlaşan bir şehir Trabzon.
Demiryolu hatları ile beslenmeyen ve neticede hayat damarları kesilen Trabzon. Çaresizlik içinde mutluluğu dışarıda arayan binlerce, on binlerce Trabzonlu…
Merkezde güçlü olan fakat merkezi idareden bir türlü istediği yatırımları alamayan, demiryoluna kavuşamayan, plansız, programsız yapılaşan ve bunun sonucu olarak tarihi kimliğini kaybetme tehlikesi ile karşı karşıya kalan Trabzon…
Zigana’nın karla kapanması, limana da fırtınalar sebebiyle gemilerin gelmemesi nedeniyle aylarca dış dünyaya kapalı kalan şehir Trabzon. Şehir içi ulaşımından, mimariye medeni yaşamdan uzak bir görüntü içine giren Trabzon…
Bu arada artık Trabzon’un yerini alan ve Cumhuriyetle yükselişe geçen şehir; Samsun. Tarım arazilerinin bolluğu, demiryolu bağlantıları ve işlek limanı ile Anadolu’nun yükselen yıldızı Samsun.
Çarşamba ve Bafra Ovalarının üretim deposu haline gelmesiyle tüm Türkiye’yi besleyen güzel Anadolu kenti Samsun.
Tarım, hayvancılık ve ticaretle birlikte adeta patlama yapan Samsun ekonomisi ve buna paralel olarak sürekli gelişen, değişen ve dönüşen bir şehir Samsun. Kenti baştanbaşa kat eden tramvay hattı ile modern Avrupa şehirlerine taş çıkaran Samsun.
İzmir sahilini andıran güzelliği ile Atakum ve burada göze çarpan yeni yapılaşma çabaları, parkları, sayfiye ve piknik alanları, sahili ve kısmen bozulmamış doğası ile artık bölgenin lider şehri olan Samsun. …
Osmanlı İmparatorluğu döneminde bir zamanlar bağlı bulunduğu vilayet merkezi olan Trabzon’un gözle görülür bir şekilde gerilemesi, Samsun’un ise bu duruma ters bir şekilde hızlıca büyümesi.
Bir yanda bir şehrin düşüşü, diğer yanda diğer bir şehrin yükselişi.
