Zâhit bu bürûdetle eger dûzaha girsen Bir lu’le duhân yakmağa ateş bulamazsan (lâedri) (Ey kaba sofu, şu asık suratla cehenneme gitsen, sigara yakacak ateş bile bulamazsın)
Mizahın güldürme, eğlendirme, eleştirme, stresle başa çıkma, problem çözme, bireyi rahatlatma, bireyin öz güven kazanmasını sağlama, gergin ortamlarda yumuşatıcı özelliği barındırma, depresyondaki kişilere terapi yapma unsurları vardır.
Mizahta üstünlük kurma, rahatlatma ve uyuşmazlık kuramları ön plana çıkmaktadır. Üstünlük kurma durumunda karşı tarafın şahsiyetinin ezilmesi, rahatlatma durumunda bireyin içinde bulunduğu olumsuz durumdan kurtulmasına zemin hazırlanması, uyuşmazlık kuramında ise bireyin beklentileri ile sonuçları arasında oluşan çelişkinin gözler önüne serilmesi amaçlanmaktadır.
Üstünlük kuramında kişinin gururunun incinme ihtimali yüksektir. Şahıslar üzerinden yapılan bu espriler kişiyi küçük düşürme riskini beraberinde getirir. Çünkü bu espride aynı zamanda alay etme durumu da mevcuttur.
Uyuşmazlık kuramında beklenilen bir sonucun tersi durumu yakalama, ona işaret etme hâli vardır. Bunda da dikkat ön plana çıkmaktadır.
Bireyin sıkıştığı zaman yapmış olduğu savunma mekanizmasından oluşan mizahlar rahatlatma kuramını yansıtmaktadır. Günlük hayatta bu tür mizahlarla birçok kere karşılaşılmaktadır ki zeki kişiler bu esprilerle zor anlardan kolayca kurtulabilmektedirler.
Öğretmenler derslerde çoğu kere mizahın üstünlük kuramını uygulamaktadırlar. Onlar derste mizah yaparken daha ziyade bireyler üzerinde yoğunlaşmakta öğrenci özelinde yaptıkları esprilerle sınıfı rahatlatmaktadırlar. Fakat bu durum aynı zamanda üzerinde espri yapılan kişiyi gizli olarak baskı altına almakta, eskilerin “her topluma bir soytarı lazım” dediği gibi öğrenci o anda sınıf ortamına yem olarak atılmaktadır. Üzerinde mizah yapılan öğrenci bu eylemden çoğu zaman memnun gibi görünmesine rağmen uzun vadede o kişi için çok da hoş olmayan durumlar ortaya çıkmaktadır.
Öğretmende aranan en önemli özelliklerden birisi de onun güler yüzlü olması gerekliliğidir. Bir öğretmenin güler yüzlü olmasında içinde bulunduğu ortam da etkili olmaktadır. Öğretmenin yapacağı küçük espriler öğrencileri rahatlatarak kendisi ile öğrenci arasında oluşan iletişim engellerini ortadan kaldırmaktadır.
Asık suratlı bir öğretmene öğrencilerin yaklaşımı mesafeli olur, öğrenciler bu öğretmene soru sormaya çekinirler. Bu çekingenlik zamanla derse olan ilgiyi azaltır. Öğretmen derste öğrenci ile iletişimi kolaylaştırma adına güler yüzlü olmak zorundadır.
Bir yemekte tuz ne ise bir derste espri de odur. Aynı zamanda bir yemekte tuzun fazlalığı ne ise bir derste mizahın fazlalığı da aynıdır. Öğretmenlerin yapmış oldukları espriler genelde öğrenci üzerinden yürüdüğü için mizahta bazı öğrenciler yem olarak kullanılmakta bu kişiler zamanla bunu davranış haline dönüştürdükleri için birilerine maskara olma tehlikesi ile de karşı karşıya gelmektedirler.
Öğretmenler güler yüzlü olma adına mizah yaparken mizahın üstünlük kurma kuramını da unutmamalı, bir kişi üzerinde yapmış olduğu espri ile o kişiyi arkadaşlarının yanında incitir duruma düşürmemelidir.
